From Russia with Love: HNW in Rusland

Door Dik Bijl van Nieuw Werken - 16 april 2012
Reacties gesloten

From Russia WIth LoveBinnen Nederland is Het Nieuwe Werken een fenomeen, daarbuiten (nog) niet. Hoe komt dat? Is het alleen de onbekendheid met het concept? Of is HNW iets typisch Nederlands dat eigenlijk alleen past bij onze context en onze cultuur? Kort geleden was ik in Perm, Rusland dat ligt op de grens van Europa en Azië. Om te kijken wat daar de mogelijkheden voor HNW zijn. Een verslag.

Cultural distances HofstedeDe afstand tussen Utrecht en Perm bedraagt maar liefst 3245 kilometer. De culturele afstand tussen beide steden is zo mogelijk nog groter. Volgens mijn schema gemaakt op basis van de culturele dimensies van Hofstede is de afstand 150 punten. En dat is veel. Met 12 uur deur-tot-deur reizen stap je in een compleet andere wereld. Een koude (in januari was het daar min 30 graden overdag) en smerige stad, maar wel een regio waar het economisch goed gaat. Hoewel de industrie de grootste tak van sport is, is de kennis- en diensteneconomie hard op weg terrein te winnen. Er is flink wat olie en gas en dan weet je het wel.

Van het ene uiterste in het andere

Rusland is na ruim 70 jaar communisme in het begin van de jaren 90 van het ene uiterste in het andere gevallen: de meest ruwe en egoïstische vorm van het kapitalisme waarin de slimste mensen zich ontpopten tot puissant rijke oligarchen die nogal tsaristische trekken vertoonden. De hebzucht heerste op alle terreinen van hoog tot laag: pakken wat je pakken kan. Een management goeroe die halverwege de jaren 90 naar Rusland toog om daar mooie zaken als empowerment, zelfsturende teams, dienend leiderschap en situationeel managen aan de man te brengen, keerde onverrichter zaken terug en zuchtte luidkeels: “Meer geld verdienen is het enige waarin ze hier geïnteresseerd zijn”.

Maar die periode lijkt voorbij. Hij keerde terug in 2008 en zag toen opeens wel ruimte voor zijn concepten. Het kapitalisme was minder ongebreideld en de mensen stonden meer open voor duurzame verbeteringen van effectiviteit en efficiëntie in de organisatie. Zou er ook ruimte zijn voor iets onconventioneels en ‘nieuwerwets’ als Het Nieuwe Werken?

In februari 2011 was een delegatie van de Perm Regio Overheid op bezoek in Nederland. Ze hadden een vol programma, maar één van de onderwerpen was ‘Het Nieuwe Werken’. Daar waren ze bij toeval achter gekomen. De Nederlandse organisator van die trip had vooraf zijn voelsprieten uitgestoken en kwam uit bij Microsoft, Rabobank en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De delegatie was zeer onder de indruk van wat ze zagen en ik mocht hen toespreken in Den Haag. Een relatie was geboren.

Enthousiast aan de slag

De Russische delegatieleider, het operationele hoofd van de Perm Regio Overheid (4500 medewerkers), is een typisch voorbeeld van de nieuwe generatie Russen: gedreven, ambitieus, intelligent en … zeer ongeduldig. Eenmaal terug in Perm begon hij op een aantal verdiepingen van het hoofdkantoor direct met HNW. Hij haalde de gangdeuren weg, verminderde het aantal printers en maakte buitenzitjes a la Microsoft en Rabobank, zodat mensen daar ook zouden kunnen vergaderen. Deze actie haalde alle lokale media en iedereen in Perm sprak erover. Later creëerde hij schone, open ruimtes waar 20 tot 40 mensen in geparkeerd werden met moderne bureaus met 30 centimeter schotten en een clean desk beleid. Ze waren daartoe gekomen na wat heen en weer geGoogle (of beter: gegoochel). Nog meer belangstelling van de pers.

Nederland komt naar Perm

HRM meeting PremMaar de resultaten vielen toch wat tegen en ze zagen in dat wat meer echte HNW kennis en expertise gewenst was. Via de Nederlandse organisator werd een trip naar Perm geregeld en ik zou behalve bij de Perm Regionale Overheid ook bij een aantal bedrijven langsgaan; en op de laatste dag eindigen met een algemene sessie bij de lokale Kamer van Koophandel voor de grotere bedrijven die spontaan geïnteresseerd waren.

Voor mij was die trip een unieke gelegenheid om te kijken of HNW ook aanslaat in een omgeving die letterlijk en figuurlijk zover van Nederland verwijderd is. En ik moet zeggen, mijn bescheiden, maar hoopvolle verwachtingen werden overtroffen. Bij alle bedrijven stond men er zeer open voor. De Perm Regio Overheid wil HNW nu echt gaan doen, maar dan goed. Ik mag hen daarbij op weg helpen. Mijn afsluitende sessie bij de lokale Kamer van Koophandel was afgeladen met directeuren en (top)managers van grote lokale bedrijven. Daaruit heb ik nu al een aantal contacten die graag eens verder willen praten bij een volgend bezoek. De vertaling van mijn Engelse boek in het Russisch wordt op dit moment besproken.

Is HNW universeel toepasbeer?

Is HNW een universeel toepasbaar concept? Ik dacht altijd al van wel, zij het dat je het dan wel moet ontdoen van de typisch Nederlandse trekjes zoals managers geen eigen kamer, thuiswerken en vooral duurzaamheid. Dat laatste is echt geen thema in Perm. Maar wat wil je ook als je 6 maanden per jaar in de ijskou en diepe sneeuw zit en de olie en gas bijna naast je uit de grond komen. Maar het meer halen uit je medewerkers door ze meer ruimte te geven en een plezieriger en flexibeler werkomgeving te bieden, spreekt zeer aan. Het zijn van een aantrekkelijk werkgever ook, want het is overal moeilijk om de beste mensen aan je te binden.

De angsten en voorbehouden lijken ook wel dezelfde als in Nederland: het verlies van de eigen vaste werkplek, de angst bij het middle management om de controle te verliezen plus de stelling dat toch zeker niet iedereen geschikt is voor HNW; en wat je dan met die mensen aan moet. En niet te vergeten het bekende – en dus blijkbaar universele – fenomeen dat mensen zichzelf geschikter achten voor HNW dan hun buurman.

Mooi exportproduct

Deze trip heeft mij in elk geval opgeleverd dat HNW veel kansen biedt op andere plaatsen in de wereld. HNW is echt een Nederlands ‘product’ en we kunnen met dit exportproduct veel succes hebben, net als eerder met Tulpen, Van Gogh en Ajax.

Deel dit artikel met anderen
Dik Bijl - Spreker, schrijver, onderzoeker, docent, begeleider en adviseur op het gebied van HNW
Dik Bijl behoort tot de pioniers op het gebied van Het Nieuwe Werken. Sinds 2007 schrijft en spreekt hij over dit onderwerp en begeleidt organisaties op hun reis naar HNW. Dik heeft inmiddels drie boeken over dit onderwerp geschreven, onder andere het Engelstalige Journey towards the New Way of Working, waarmee de Nederlandse visie, kennis en ervaring over Het Nieuwe Werken wereldwijd beschikbaar wordt.
Zie zijn website en LinkedIn-profiel voor meer informatie.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!