Zeit zum Leben
Terwijl we efficiënter werken, reistijden korter worden en communicatie steeds sneller gaat, lijkt het alsof we minder tijd hebben dan ooit. Werkenden van nu moeten balanceren tussen hun baan, familie, vrienden, ontspanning en alle mooie dingen in het leven. Als Kamerlid met een eenjarige dochter en werkende partner weet ik hoe lastig het soms is om die zaken te combineren. Ik wil daarom werken aan een ontspannen samenleving, waarin al die zaken die we willen goed te combineren zijn. Zodat we wat mijn Duitse collega’s met een mooie term Zeit zum Leben noemen.
We zien nu dat werk en privé vaak lastig te combineren zijn. Het gevolg is burnouts, ziekte en dat veel vrouwen minder gaan werken zodra ze kinderen krijgen. Een van de problemen is dat zij niet flexibel kunnen werken: de verplichting om op gezette tijden op het werk te zijn. Maar ook veel mannen zouden graag flexibeler willen werken. Mensen die flexibel werken zijn meer tevreden over hun baan, kunnen meer werk aan en werken efficiënter. Onderzoek laat zien dat werknemers die zelf hun werktijden kunnen indelen, over het algemeen gezonder zijn. Ook scheelt het natuurlijk in reistijd en reiskosten.
Work-life balance
Wat mij betreft is flexibel werken een middel om de work-life balance te verbeteren. Zo zit ik nu in de trein op weg naar Stuttgart, en werk ik al mijn mails weg zodat ik dit weekend tijd heb voor mijn gezin. Ik ben gevraagd om bij het Zukunftsforum (Toekomstforum) wat te vertellen over het recht op flexibel werken: in Nederland is op 1 januari de Wet Flexibel werken in werking getreden. Deze initiatiefwet, die GroenLinks samen met het CDA heeft gemaakt, geeft alle werknemers het recht om bij hun werkgever een verzoek doen om de arbeidstijden en de arbeidsplaats aan te passen. Nu kunnen werknemers alleen nog een verzoek doen om het aantal uren aan te passen. Ook die regeling wordt makkelijker: je mag het verzoek doen als je een half jaar in dienst ben, en elke jaar opnieuw.
Door het flexibel werken een recht te maken, wordt het ook echt bereikbaar voor mensen. En niet alleen voor de happy few. Flexibel werken wordt vooral gezien voor hoogopgeleide kenniswerkers en consultants. Je wilt het flexibel werken juist mogelijk maken voor een zo breed mogelijke groep werkenden.
Iedereen flexibel werken?
Denk ik dat nu iedereen door deze wet geheel flexibel kan gaan werken, waar en wanneer hij of zij wilt? Nee natuurlijk niet, want voor een caissière zal het altijd lastig, zo niet onmogelijk blijven om zelf werkplaats en -tijden te bepalen. Maar waarom kan een schoonmaker niet – binnen kaders – eigen werktijden bepalen, zodat hij met zijn zieke moeder naar het ziekenhuis kan? Of kan een helpdeskmedewerkster niet van huis uit werken als haar kind ziek is?
We weten niet wat de toekomst brengt. In de jaren tachtig voorspelde McKinsey nog dat mobiele telefoons iets voor het bedrijfsleven zou blijven en mensen niet met zo’n groot apparaat over straat zouden willen: de markt voor mobiele telefoons zou groeien tot 900.000 apparaten in het jaar 2000. In werkelijkheid was die markt toen al ruim 100 keer zo groot, en kunnen wij de telefoon niet meer wegdenken.
We kunnen ons dus niet voorstellen hoe technologie en werk zich nog gaat veranderen. En daarom denk ik dat we de wens om flexibel te werken moeten omarmen en mogelijk moeten maken.
Ik wil onze wetgeving aanpassen om de maatschappelijke wens voor een ontspannen samenleving dichterbij komt. Zodat we allemaal Zeit zum Leben hebben.