Je krijgt waar je voor betaalt

Bij Het Nieuwe Werken gaat het, volgens de meeste insiders, vooral om het afrekenen op resultaat. Het geven van vertrouwen aan medewerkers en deze zonder verder al te veel procedures belonen op basis van de resultaten die ze boeken. Hierbij is resultaat natuurlijk een veel breder begrip dan financieel resultaat, het gaat ook om de teamprestatie, de persoonlijke groei en noem het allemaal maar op.

De beloning dient ook anders te zijn dan enkel geld. Meer vrije tijd bijvoorbeeld (je werk is af en dus kan je eerder naar huis) en het befaamde schouderklopje natuurlijk. Toch blijft geld op de één of andere manier als een rode draad door alles heen lopen, zowel aan de resultaatkant als aan de beloningskant.

Als voormalig beloningsonderzoeker weet ik één ding zeker: je krijgt waar je voor betaalt. Dat is helaas niet altijd waarvoor je wilde betalen. Eén ding weet ik inmiddels zeker na alle research voor Werken Nieuwe Stijl (affiliate link): de beloningssystematiek moet bij veel bedrijven op de schop, maar daar is men nog nauwelijks mee bezig.

Een case uit het verleden

Zoals ik al zei: ik ben in het begin van mijn carrière enige jaren beloningsonderzoeker en -adviseur geweest en heb me toen onder andere sterk verdiept in het toen (weer) opkomende variabel belonen. Een prachtige case die ik toen tegenkwam van: “je krijgt waar je voor beloont”, was bij een groothandel van mengvoeders. De variabele beloning voor sales was gebaseerd op afzet (kilo’s). De prijs per kilo was namelijk niet onderhandelbaar voor de verkopers. Het aantal verkochte kilo’s schoot omhoog, het bedrijf ging bijna failliet.

Wat was het geval? Het bedrijf kocht voer in per boot (enkele tonnen), maar als een verkoper slechts 1000 kilo verkocht had kwam er toch een bootlading binnen. De rest rotte weg, maar hij had zijn bonus. Daarnaast waren de grootste kosten voor het bedrijf het ompakken/verpakken. Logischerwijs kost een lading van 1 x 1.000 kilo minder dan 1.000 x 1 kilo in verpakking en ompakken. De kopers hadden natuurlijk het liefst 1.000 x 1 kilo, dan hoefde ze zelf die kosten niet te maken voor het verpakken.

Nu denken veel van de lezers waarschijnlijk: tja, is ook dom van dat bedrijf. Er waren bij het opzetten van dit systeem echter ‘hele slimme’ mensen van een zeer gerenommeerde consultant betrokken geweest en het is echt niet het enige systeem dat ik ben tegen gekomen dat zeer ongewenste bij-effecten had. Eén van de mooiste boeken hierover is wat mij betreft Freakonomics, dat in allerlei socio-maatschappelijke situaties laat zien wat het effect was, terwijl de intentie zo goed was.

Waarom altijd meer?

Een hele mooie vraag die Henny van Egmond in zijn interview met mij voor Werken Nieuwe Stijl stelde was: als het doel van een project A is en we daar tevreden mee zijn, waarom belonen we dan extra als we B halen? En nog meer als we C halen? En waarom gaan we in de beloning helemaal door tot H? Elke keer met een paar procent extra? We hadden toch afgesproken dat A haalbaar was en voldoende voor een goed rendement?

Misschien dat het verstandig is om dan inderdaad iets van B te doen, want mogelijk zijn de doelen iets te laag gesteld. Het zijn echter mede de ongelimiteerde bonussen die de financiële crisis hebben veroorzaakt, omdat meer verkopen altijd beter was, ongeacht de risiso’s van de verkopen.

Financiële beloning

Het meest interessant blijft echter de vraag waarom de financiële beloning altijd de boventoon voert in ons denkpatroon. Chris Anderson geeft dit in Free aan: als iets gratis is proberen we het, als het ook maar 1 cent kost gaan er in onze hersenen andere mechanismen werken, er komen zelfs andere stoffen vrij en die zetten andere denkprocessen in werking.

Toch als je medewerkers vraagt wat ze willen is het altijd geld. De mens in inmiddels zo geconditioneerd dat we niet anders meer kunnen denken, terwijl ons gedrag vaak laat zien dat we wel anders werken. Persoonlijk vind ik de onderstaande TED talk van Dan Pink hierover briljant, een bewijs wat mij betreft dat beloningssystemen rondom Het Nieuwe Werken fundamenteel anders moet.

Deel dit artikel met anderen
Bas van de Haterd - Professioneel bemoeial - Van de Haterd Consultancy
Bas van de Haterd helpt bedrijven met arbeidsmarkt gerelateerde vraagstukken, zowel op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie als het nieuwe werken. In april 2010 is zijn boek "Werken Nieuwe Stijl' verschenen dat is gebaseerd op een serie interviews met organisaties die HNW hebben ingevoerd.
Zie zijn site en linkedin profiel voor meer informatie. U kunt hem ook volgen via twitter.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!

18 reacties


    Dave de Ligt zegt:

    Gaat #HNW niet meer over resultaatgerichtwerken dan afrekenen/ belonen van resultaat? Worden bonussen juist niet minder belangrijk doordat je als organisatie zulke goede werkomstandigheden faciliteert (flexibiliteit, ruimte voor creativiteit, vrijheid en evt. duurzaamheid) dat je medewerkers er graag werken en hun best doen?

    Bas van de Haterd zegt:

    Belonen is natuurlijk veel meer dan bonussen, dat is ook juist iets wat ik probeer met dit stuk duidelijk te maken. Het gaat echter wel hand in hand, beloning (in de brede zin) en resultaatgericht werken. Het één kan niet zonder het ander en op zich is er niets mis met bonussen, mits deze gebaseerd zijn op de juiste aannames. Daar ligt een groot probleem met de huidige bonussystemen, die zijn doorgaans stuk voor stuk kortzichtig en te simplistisch ingezet.

    Dave de Ligt zegt:

    Gaat #HNW niet meer over resultaatgerichtwerken dan afrekenen/ belonen van resultaat? Worden bonussen juist niet minder belangrijk doordat je als organisatie zulke goede werkomstandigheden faciliteert (flexibiliteit, ruimte voor creativiteit, vrijheid en evt. duurzaamheid) dat je medewerkers er graag werken en hun best doen?

      Bas van de Haterd zegt:

      Belonen is natuurlijk veel meer dan bonussen, dat is ook juist iets wat ik probeer met dit stuk duidelijk te maken. Het gaat echter wel hand in hand, beloning (in de brede zin) en resultaatgericht werken. Het één kan niet zonder het ander en op zich is er niets mis met bonussen, mits deze gebaseerd zijn op de juiste aannames. Daar ligt een groot probleem met de huidige bonussystemen, die zijn doorgaans stuk voor stuk kortzichtig en te simplistisch ingezet.