Boekrecensie: Het Nieuwe Werken Ontrafeld

Ruurd Baane, Patrick Houtkamp en Marcel Knotter kregen eind 2008 van Stichting Management Studies de opdracht om een boek over Het Nieuwe Werken te schrijven. De schrijvers van het boek Het Nieuwe Werken Ontrafeld (affiliate link) hebben een uitgebreide studie voor hun boek gemaakt. Door talloze interviews af te nemen en literatuur over HNW te bestuderen zijn zij tot een mooi resultaat gekomen. De onderzoekers hebben gekeken naar de impact van nieuwe ICT-toepassingen (Web 2.0), nieuwe generatie medewerkers (Werknemer 2.0) en nieuwe manieren van werken en organiseren.

Het valt niet mee als je al anderhalf jaar in Het Nieuwe Werken verdiept om weer een boek over dit onderwerp te lezen. Op de websites Werken 2.0 en HNWBlog heb ik al veel van de materie beschreven die in dit boek én andere recente boeken over Het Nieuwe Werken aan bod komt. Voor wie nieuw is met het onderwerp of zich pas recent met HNW bezighoudt, is Het Nieuwe Werken Ontrafeld lezenswaardig.

De toegevoegde waarde zit hem in het groot aantal praktijkbeschrijvingen en cases van organisaties die op enige manier met Het Nieuwe Werken aan de slag zijn gegaan. Vitae, e-office, Ministerie BZK, Provincie Noord-Brabant, Philips, PricewaterhouseCoopers, Accenture, Albert Heijn, Ministerie LNV en vele anderen. Het zijn tenminste weer eens andere bedrijven en organisaties dan de usual suspects. Afgezien daarvan, geven hoofdstuk 4 en 5 wel degelijk nieuwe inzichten. Er wordt hierin ruimschoots aandacht besteed aan de verschillende redenen en manieren om HNW in te voeren.

Veranderen langs vier dimensies

Baane, Houtkamp en Knotter stellen dat organisaties pas optimaal kan profiteren van Het Nieuwe Werken als de organisatieverandering plaatsvindt langs vier dimensies:

  1. Tijd- en plaatsonafhankelijk werken
  2. Consequent aansturen op resultaat (nieuwe eisen aan het management)
  3. Vrije toegang tot kennis
  4. Flexibele, op maat gesneden arbeidsrelaties

 In het boek worden deze dimensies duidelijk en uitgebreid uitgewerkt.

Business case of trial-and-error?

Terecht stellen de schrijvers dat Het Nieuwe Werken synoniem staat voor nieuwe en innovatieve manieren van werken. Deze ontwikkelingen zijn niet alleen gunstig voor de professionals die meer eigen verantwoordelijkheid en zelfsturing krijgen, maar ook voor bedrijven die hiermee kansen krijgen om zich te onderscheiden. Op de cover staat dat er nog weinig concreet bewijs is dat deze nieuwe werkvormen ook daadwerkelijk vruchten afwerpen. Gelukkig bewijzen de onderzoekers met dit boek – door de cases, het model, de theorie en ‘lessons learned’ bij diverse pioniers, dat er wel degelijk een betekenis, nut en noodzaak is voor Het Nieuwe Werken.

Er is lang niet altijd een sluitende business-case te maken. In het boek staan vele interessante voorbeelden van organisaties die het hebben aangedurfd om te experimenteren met Het Nieuwe Werken. Met vallen en opstaan, maar ook met concrete resultaten. In het boek beschrijven de auteurs diverse aanleidingen voor de onderzochte organisaties om tot een HNW-programma te komen.

Uit het boek blijkt tevens dat HNW in de praktijk geen tovermiddel is, maar dat ‘niets doen’ geen alternatief is. Immers, nieuwe generatie werknemers staan klaar om de arbeidsmarkt te betreden en zij zullen andere wensen en voorkeuren hebben voor de manier waarop werken is ingericht. Bovendien, door de sociale toepassingen van ICT verandert de werkomgeving snel van karakter. Beide ontwikkelingen vragen om wezenlijke aanpassingen in het organiseren van werk.

Bricks, Bytes & Behavior

De onderzoekers constateren dat bij de diverse initiatieven de onderdelen Huisvesting (Bricks), ICT (Bytes) en gedrag (Behavior) een belangrijke, zelfs dominante rol spelen. Bij veel van de genoemde HNW-initiatieven is er (nog) geen sprake van een integrale benadering, maar wordt vaak op een deelaspect geacteerd. Hoewel dat niet erg is, geven de auteurs aan dat het in dat geval weinig betekenis heeft om er een stempel ‘Het Nieuwe Werken’ op te zetten.

Invoeren van HNW

In Hoofdstuk 4 wordt beschreven dat een overgang naar HNW een gedegen voorbereiding vereist. In de praktijk blijkt dat er vier verschillende strategieën te bestaan: ‘organisch, door spontane projecten’, ‘Samen op reis’, ‘door verleiding en leiderschap’ en ‘planmatig’. In dit hoofdstuk staan ook een aantal aandachtspunten en groeipijnen beschreven die de schrijvers bij de onderzochte organisaties hebben geconstateerd. Absoluut een aanrader.

In het vijfde Hoofdstuk beschrijven de onderzoekers de diverse redenen van bedrijven om HNW in te voeren. Zoals ook op andere plekken is geconstateerd blijkt de specifieke organisatiecontext sterk bepalend voor de manier waarop HNW wordt geïntroduceerd. Deze kunnen variëren van teller-effecten (organisatiegroei door verhogen opbrengsten) en noemer-effecten (vergroten efficiency door kostenreducties). In hetzelfde hoofdstuk wordt de vraag beschreven of de verschillende initiatieven daadwerkelijk uit de verf komen. Leiden de initiatieven die onder de noemer HNW vallen, daadwerkelijk tot een positiever (bedrijfs)resultaat?

In het laatste hoofdstuk, het slotwoord, nemen de Baane, Houtkamp en Knotter nog eens kritisch een aantal veronderstelde voordelen en gemeenplaatsen over HNW onder de loep. Daarmee wordt Het Nieuwe Werken als begrip teruggebracht tot de essentie: nadenken over de manieren en methodes waarop je als bedrijf of organisatie het werk anders of beter kunt organiseren en inrichten.

Conclusie

Het boek Het Nieuwe Werken Ontrafeld geeft een goede samenvatting van wat HNW behelst. De vele en duidelijke praktijkvoorbeelden bieden een meerwaarde en maakt het de moeite van het lezen waard. Vooral de laatste hoofdstukken 4,5 en 6 zetten de lezer aan tot nadenken. Deze hoofdstukken kunnen goed ondersteunend werken om Het Nieuwe Werken in uw organisatie concreet vorm te geven.

Deel dit artikel met anderen
Arjan Hooiveld - Contentmanager en medeoprichter van HNWBlog
Arjan Hooiveld is medeoprichter van Het Nieuwe Werken Blog en de man achter Werken20.nl. Hij is adviseur digitale media, contentmanager en projectcoördinator en heeft diverse lezingen en presentaties gegeven over Het Nieuwe Werken.
Meer informatie vindt u op zijn website, zijn linkedin profiel en zijn twitter pagina.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!

1 reactie


    E Pelster zegt:

    Vanuit de stichting PIOFA zien we dat de integrale bedrijfsvoering meestal niet is meegenomen in het concept. De Copafijth aanpak inclusief het 4 P model geeft een bredere dimensie aan #HNW