Business modellen en Het Nieuwe Werken
Tijdens de research voor Werken Nieuwe Stijl (affiliate link) kwam ik langs een fenomeen dat nog erg weinig aandacht krijgt als er gesproken wordt over Het Nieuwe Werken: business model alignment. Ik heb in het boek hier ook een paragraaf aan besteed in het hoofdstuk Kritische Succes Factoren.
Het is namelijk één van de meest belangrijke items, die essentieel is voor het welslagen van elk project op dit gebied. Het is echter ook iets waar veel bedrijven niet aan willen tornen en waar de betrokken personen (HR, Facility en IT) geen enkele invloed op hebben. Hoe verdienen wij ons geld en past dit nog wel bij nieuwe manieren van werken?
Een recent voorbeeld waar dit naar boven kwam was IBM. Men zette de de 4 x 9 werkweek voor één klant om in een minder flexibele structuur (waarbij je moet afvragen of 4 x 9 al wel iets met HNW te maken heeft), maar blijft volhouden dat het iets met Het Nieuwe Werken doet.
De contradictie
IBM was één van de ‘pioniers’ volgens eigen zeggen op HNW gebied, zowel in Nederland als België is tijd- en plaatsonafhankelijk werken mogelijk. Wanneer je echter bij IBM in Amsterdam komt zie je daar relatief weinig van terug. In België schijnt het veel beter te zijn, het nieuwe pand is daar namelijk echt aangepast aan HNW. IBM wil zich echter sterk profileren als flexibele werkgever en dus kwam men met het volgende statement:
Er is absoluut geen sprake van dat IBM afziet van zijn beleid ten aanzien van plaats- en tijdsonafhankelijk werken. IBM is ongeveer tien jaar geleden gestart met plaats- en tijdsonafhankelijk werken om de productiviteit van werknemers te vergroten, onnodig reizen te minimaliseren en een betere work-life balans te realiseren onder werknemers……
Hoewel IBM enthousiast is over de voordelen van tijd- en plaatsonafhankelijk werken, moet er bij uitvoering van dit beleid altijd een balans gevonden worden tussen de behoeften van de klant, de organisatie, het team en de individuele medewerker. Zoals onze personeelsgids aangeeft, gelden de flexibele werktijden voor medewerkers van wie de ´functie daartoe gelegenheid geeft´. Zo kunnen bijvoorbeeld werknemers in sales hun werkweek een stuk flexibeler indelen dan IT specialisten die bij de klant on-site support geven. Bij IBM biedt 78% van de functies mogelijkheden tot plaats- en tijdsonafhankelijk werken.
Het bijzondere is dus dat men hier uit gaat van bestaande situaties en daar probeert Het Nieuwe Werken, of eigenlijk maar een beperkt deel er van, op toe te passen. Immers, de functie moet gelegenheid geven. Men doet niets om te proberen, of er voor te zorgen, dat de functie die gelegenheid geeft. Wat IBM hier namelijk verzuimt te zeggen is: het contract zoals we dat hebben afgesloten is totaal niet in lijn met Het Nieuwe Werken en dus moeten de medewerkers daar de wrange vruchten maar van plukken.
Het punt is dat een contract voor support niets te maken zou moeten hebben met het aantal uur dat er besteed wordt, maar met garanties over kwaliteit en uptime. Dan maakt het niet uit waar die support plaatsvindt. Je zou als organisatie kunnen garanderen dat er mensen beschikbaar zijn, maar het team zelf laten bepalen wie, wanneer en hoe. Zelfroosteren is ook een vorm van HNW en slechts een deel van het team zou on site hoeven te zijn. Het probleem zit hier namelijk niet in de mogelijkheden, maar in het feit dat IBM bepaalde prijsafspraken heeft gemaakt m.b.t. uren en die uren gemaakt moeten worden.
Uurtje – factuurtje
Een ander typerend voorbeeld van Het Nieuwe Werken invoeren zonder het business model aan te passen is bijvoorbeeld Accenture. Ook daar vindt men vooral dat men aan Het Nieuwe Werken doet, maar in de praktijk is dit een stuk lastiger. Wanneer je immers op uurbasis werkt en die berekening plaatsvindt op basis van nacalculatie snijdt de organisatie zich in zijn vingers als een werknemer efficiënter werkt.
De oplossing is natuurlijk afrekenen op basis van resultaat, zodat je ook met je werknemers afspraken kan maken op basis van resultaat. Jeroen van Zelst gaf hier in 2007 al in interview over aan dat hij geloofde dat de berekening misschien wel op uurbasis gaat, maar de afspraak op resultaat moet. Op die manier zorg je dus dat efficiënter werken zowel voor de werknemer als de werkgever positief uitpakt. Het voordeel voor de klant is de zekerheid van een vast bedrag en de werkgever snijdt zichzelf niet in de vingers als iemand efficiënter is en dus minder uren maakt.
Het grote probleem van bijvoorbeeld Accenture, maar de meeste grote IT consultants, is dat men wel aan Het Nieuwe Werken willen doen, dat hun organisaties en werkzaamheden zich er perfect voor lenen, maar dat hun business model haaks staat op het principe van afspraken en output. Als je werknemers afrekent op output moet je dat bij klanten ook doen.
Belangrijk bij het goed en totaal invoeren van Het Nieuwe Werken bij organisaties is dus dat je organisatie ook profiteert van efficiënter werken en niet last er van heeft zoals bij uren op basis van nacalculatie. Ook moeten contracten voor support niet meer op basis van ‘geleverde diensten’, maar op basis van ‘resultaten’ gemaakt worden. Hele lastige materie, maar noodzakelijk als je serieus aan de slag wilt met Het Nieuwe Werken.
Laden ...
dinsdag, 27 april, 2010 at 13:40
HI Bas,
Interessante materie. In mijn beleving werkt de wet van de remmende voorsprong ook voor IBM. Zij zijn inderdaad destijds qua ICT icm HNW goed begonnen. Ik heb dat van dichtbij meegemaakt. De medewerkers mochten kiezen uit soorten bureaus, verschillende kleuren bureaustoelen etc om het te laten matchen met de inrichting van hun huis. Ging een grote stimulerende werking vanuit voor de medewerker.
Echter op organisatiekant is het niet verder doorgedacht. Niet verrassend als je weet waar IBM vandaan komt (IT huis). Dat businessmodellen nu gaan kraken omdat modellen op uurtarieven zijn gebaseerd. Dit is een ontwikkeling die via MKB naar grote multinationals zal overgaan. Kleine(re) ondernemingen zijn flexibeler om hun kosten- en opbrengstenstructuren aan te passen en hun organisatiemodellen te veranderen. Hierdoor ontstaat een interessante concurrentiepositie en als dat gaat gebeuren zullen de ‘grote jongens’ vanzelf een keer moeten volgen. Ik verwacht niet dat eerst de grote multinationals de eerste zullen zijn die hun businessmodel op de schop gaan doen. Als ze het uberhaupt al gaan doen
dinsdag, 27 april, 2010 at 20:17
Dag Bas, je legt naar mijn mening precies de vinger op de zere plek: ik zit regelmatig bij presentaties over HNW en zie in vrijwel alle gevallen dezelfde componenten terugkomen: plaats- en tijdonafhankelijk werken heeft een prominente plek maar niemand onderzoekt naar andere bedrijfsmodellen. Vorige week nog zat ik bij een presentatie van KPN over hun visie op HNW. Dat was even schrikken: het ging over ICT, over netwerken en over hoe mensen thuis konden werken. Een oer- en oerconservatief verhaal zonder enige visie. Jammer dat toonaangevende dienstverleners in Nederland niet met meer innovatieve ideeen komen. Plaats- en tijdonafhankelijk werken zal naar mijn mening op termijn nog slechts een klein aspect zijn van HNW. De echte drivers om HNW toe te passen liggen in nieuwe bedrijfsmodellen: een paar voorbeelden die ik zie ontstaan: werken met flexibele teams zonder traditionele arbeidsrelaties, tijdelijke samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en bijvoorbeeld de modellen die bij ontwikkeling van open source gehanteerd worden. Naar mijn mening is dat waar het echt om gaat. Al het overige waar nu nog de nadruk op ligt, is slechts een opmaat voor de ontwikkelingen die er uiteindelijk toe zullen doen. Spijtig dat onze nationale ICT kampioenen zo’n conservatief verhaal laten horen.
dinsdag, 27 april, 2010 at 15:40
HI Bas,
Interessante materie. In mijn beleving werkt de wet van de remmende voorsprong ook voor IBM. Zij zijn inderdaad destijds qua ICT icm HNW goed begonnen. Ik heb dat van dichtbij meegemaakt. De medewerkers mochten kiezen uit soorten bureaus, verschillende kleuren bureaustoelen etc om het te laten matchen met de inrichting van hun huis. Ging een grote stimulerende werking vanuit voor de medewerker.
Echter op organisatiekant is het niet verder doorgedacht. Niet verrassend als je weet waar IBM vandaan komt (IT huis). Dat businessmodellen nu gaan kraken omdat modellen op uurtarieven zijn gebaseerd. Dit is een ontwikkeling die via MKB naar grote multinationals zal overgaan. Kleine(re) ondernemingen zijn flexibeler om hun kosten- en opbrengstenstructuren aan te passen en hun organisatiemodellen te veranderen. Hierdoor ontstaat een interessante concurrentiepositie en als dat gaat gebeuren zullen de 'grote jongens' vanzelf een keer moeten volgen. Ik verwacht niet dat eerst de grote multinationals de eerste zullen zijn die hun businessmodel op de schop gaan doen. Als ze het uberhaupt al gaan doen
dinsdag, 27 april, 2010 at 22:17
Dag Bas, je legt naar mijn mening precies de vinger op de zere plek: ik zit regelmatig bij presentaties over HNW en zie in vrijwel alle gevallen dezelfde componenten terugkomen: plaats- en tijdonafhankelijk werken heeft een prominente plek maar niemand onderzoekt naar andere bedrijfsmodellen. Vorige week nog zat ik bij een presentatie van KPN over hun visie op HNW. Dat was even schrikken: het ging over ICT, over netwerken en over hoe mensen thuis konden werken. Een oer- en oerconservatief verhaal zonder enige visie. Jammer dat toonaangevende dienstverleners in Nederland niet met meer innovatieve ideeen komen. Plaats- en tijdonafhankelijk werken zal naar mijn mening op termijn nog slechts een klein aspect zijn van HNW. De echte drivers om HNW toe te passen liggen in nieuwe bedrijfsmodellen: een paar voorbeelden die ik zie ontstaan: werken met flexibele teams zonder traditionele arbeidsrelaties, tijdelijke samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en bijvoorbeeld de modellen die bij ontwikkeling van open source gehanteerd worden. Naar mijn mening is dat waar het echt om gaat. Al het overige waar nu nog de nadruk op ligt, is slechts een opmaat voor de ontwikkelingen die er uiteindelijk toe zullen doen. Spijtig dat onze nationale ICT kampioenen zo'n conservatief verhaal laten horen.
maandag, 3 mei, 2010 at 19:15
Hoi Bas, Een belangrijk onderwerp! De link tussen HNW en business models wordt in praktijk en theorie nauwelijks gelegd. Geheel ten onrechte.
maandag, 3 mei, 2010 at 21:15
Hoi Bas, Een belangrijk onderwerp! De link tussen HNW en business models wordt in praktijk en theorie nauwelijks gelegd. Geheel ten onrechte.