HNW 2020: de beperkende organisatie wordt een creatieve (2)

Gisteren besprak ik de rol van HR, die nú sterk zal moeten veranderen, aangezien in het komende decennium de arbeidsverhoudingen dat zullen doen. Maar hoe ziet dat er dan uit na dit decennium, zeg: in 2020? Want, zoals een directeur van een bouwbedrijf het formuleerde: ‘Een bedrijf kan nog zo’n mooie procedures en processen formuleren en prachtige veranderingen willen doorvoeren, als de menskant wordt vergeten, komt er niets van terecht.’

Zijn conclusie vat op eenvoudige wijze samen wat er in Het Nieuwe Werken en in het lean-concept belangrijk wordt gevonden. Beide concepten gaan niet uit van een eindstadium, maar zijn bedoeld om verbeteringen en veranderingen te blijven zien en onderkennen. Veranderingen zijn logisch en vinden plaats op alle organisatieniveaus. Hij impliceert tegelijkertijd dat er verantwoordelijkheden liggen op alle niveaus en er een belangrijke en leidende rol voor HR kan zijn.

Flexibel en divers

Arbeidsverhoudingen zijn sterk veranderd, de oude leider is uit en de nieuwe is in. Er wordt projectmatig gewerkt, wat grote flexibiliteit en een grote diversiteit van inzet van personeel vereist. Toch heerst er geen cultuur van vrijblijvendheid: er zijn sterke verbindende krachten in de vorm van visie en gedeelde verantwoordelijkheid. Alle medewerkers, van hoog tot laag, zijn  getraind en gemotiveerd om buiten hun eigen kaders te denken. Dit ondanks het feit dat er vaak ‘op afstand’ wordt gewerkt.

Er is tevens een grote individuele verantwoordelijkheid om de eigen ontwikkeling en gezondheid te koesteren en bevorderen. Er heerst een algemeen besef dat dit voorwaarden zijn om verandering en groei te bewerkstelligen; leren is een natuurlijk proces. Ook heerst het besef dat iedereen elkaar hierop kan aanspreken en de gezamenlijke gezondheid en groei bewaakt. Communicatielijnen zijn kort, organisaties zijn plat. Het individuele belang wordt voortdurend afgestemd op het bedrijfs- of projectbelang.

Verbinden

Netwerken en (werk)relaties aangaan is een natuurlijk proces geworden. Kennis wordt gedeeld en verspreid. Zoals netwerken altijd al dan pas werkte als niet alleen het eigenbelang vooropstond, zo is dat ook in 2020: netwerken is een verbindingsmiddel, dat dient om gezamenlijk een doel te bereiken.

Processen worden voor zover nodig en mogelijk gestandaardiseerd, maar nemen nooit de vorm aan van beperkingen. Het primaire proces is altijd leidend. Leidinggevenden en managers zitten er niet voor zichzelf, maar als ondersteuners en uitvoerders van het proces. Ook stakeholders als de overheid stellen zich bescheiden op als het gaat om regelgeving, normering, controles, op het moment dat deze te veel afleiden van de doelen die moeten worden gehaald.

Kennis delen, niet afschermen

Sinds de opkomst van Het Nieuwe Werken ontstaat er een heel andere manier van denken over werk, werktijden, de werk-privébalans. Opmerkelijk is ook dat kennis eerder gedeeld wordt dan afgeschermd. Al snel doen meerdere generaties mee en worden de Social Media een serieus te nemen middel om in contact te zijn met anderen en waardevolle informatie op te doen – al was het in aanvang een hele kunst om de stroom van informatie te scheiden van de borrelpraat.

De jongere generaties, en zeker ook de Zelfstandige Professionals, hebben geen enkele moeite met verspringende werktijden. Het woord flexibiliteit verliest zijn lading van moeten en wordt eveneens een natuurlijk proces. Komt er ’s avonds belangrijke informatie binnen die het project in een stroomversnelling kan brengen? Dan wordt er een aantal uur doorgewerkt. Soms betekent dat lange dagen maken en hard werken – op andere momenten betekent dat ruimte voor het thuisfront of hobby’s.

Door het delen van kennis en de eenvoud waarmee contacten worden gelegd, is iedereen gewend buiten zijn eigen kaders te denken. De werkman die enkel zijn eigen vak beheerst, bestaat niet meer. Ook de werkman weet wat er buiten zijn eigen blikveld speelt en denkt erover na hoe hij ontwikkelingen in zijn werk kan meenemen. Creativiteit en innovatie worden hierdoor versterkt, wat weer ten goede komt aan projecten en bedrijven.

Het Nieuwe Werken is geen eindstadium

Concluderend mag het duidelijk zijn dat er grote veranderingen gaande zijn. Het Nieuwe Werken is er daar één van, maar niet het eindstadium. En hoewel veranderingen soms bedreigend kunnen zijn, heeft de blik in de nabije toekomst (2020) ons geleerd dat er vele positieve effecten kunnen ontstaan. Bedrijven worden creatiever doordat medewerkers creatiever zijn. Bedrijven leren doordat medewerkers voortdurend aan het vernieuwen zijn. Verandering is een natuurlijk proces geworden.

Als we naar de huidige praktijk in HR-land kijken, dan valt ons op dat HR sterk reactief is, weinig creatief, gericht op behoud en controle. Wanneer het er niet in slaagt als een van de eersten de omslag te maken, zal het worden gemarginaliseerd en wegbezuinigd.

Het Nieuwe Werken en lean zijn voorbeelden van methoden om een omslag te creëren van de benauwende en beperkende processen die in 2011 in veel organisaties regeren, naar creatieve, op verandering gerichte, lerende processen van de toekomst. En HR? Dat kan daar een elementaire rol in vervullen. Als het durft…

Verder lezen en zoeken?
http://www.slideshare.net/yeppitsme/annemieke-roobeek-open-innovatiefestival-5970602
M. Weggeman: ‘Leidinggeven aan professionals? Niet doen!’
http://www.consultancy.nl/rapporten/booz-company/the-rise-of-generation-c

Deel drie van Guus Janssen drieluik over Het Nieuwe Werken in 2020 bestaat uit twee delen. Lees ook deel 1.