De genetwerkte organisatie
Organisaties zijn op zoek naar verbinding en vernieuwing, maar hoe organiseer je dat wanneer al je medewerkers flexen en thuiswerken, en traditionele kantoorpanden tot kleurrijke open space-ruimtes zijn getransformeerd? Het werkt net niet, lijkt het.
Steeds meer organisaties hebben moeite om kennis aan boord te houden en potentials te boeien en binden. De verbinding is zoek en er wordt gezocht naar vernieuwingsvormen, zodat flexibeler kan worden geanticipeerd op veranderende omstandigheden.
De genetwerkte organisatie lijkt een aantrekkelijk antwoord te bieden op deze dilemma’s: het is de sleutel om succesvol, innovatief en aantrekkelijk te zijn, voor zowel klant als medewerker. Maar is dat wel zo? De genetwerkte organisatie denkt en werkt vanuit de toegevoegde waarde van haar potentieel. En weet daarbij steeds haar kennis en vaardigheden te verbinden met the world out there.
Structuurkenmerken: fluïde
Allereerst kenmerkt de structuur van genetwerkte organisaties zich door: er is geen formele structuur. De genetwerkte organisatie is plat en alle medewerkers hebben één of meerdere rollen, die kunnen wisselen. Het aantal geformaliseerde overleggen is minimaal. Afstemming is immers een middel, geen doel: de structuur mag geen instituut worden. Dus wanneer prioriteiten verschuiven, schuift de relevantie van overleg mee en kan een andere, passender vorm worden afgesproken.
Er zijn geen managers, wat een grote mate van gelijkheid met zich meebrengt. Dit vraagt veel verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van medewerkers: het vertrouwen in zichzelf en elkaar om samen de klus te klaren. De grenzen van de genetwerkte organisatie zijn net zo fluïde: vanuit de overtuiging dat samenwerking met the world out there tot betere inzichten en slimmere resultaten leidt, wordt steeds gezocht naar nieuwe samenwerkingsverbanden: dwars door en over de grenzen van de organisatie heen.
Cultuurkenmerken: DNA
In de tweede plaats zijn er cultuurkenmerken, het DNA van de organisatie. De genetwerkte organisatie werkt waardegedreven, en iedereen die er deel van uitmaakt, omarmt deze waarden als leidmotiv. Sterker nog, medewerkers worden erop geselecteerd: de waarden vormen een solide basis voor verbinding.
En, wanneer je dezelfde waarden deelt, kom je sneller tot ontwikkeling en vernieuwing. Individuele ambities kunnen verschillen en zullen door de tijd heen evolueren, maar op basis van gedeelde waarden kun je een missie en visie ontwikkelen.
Dat betekent niet dat je richtingloos ontwikkelt; door wisselende samenwerkingsverbanden worden bouwstenen ontwikkeld die bijdragen aan de richting van de organisatie. En met de juiste mix van mensen, ambities en waarden kom je tot doelstellingen, die concreet zijn, maar tijdelijk. Doelstellingen zijn per definitie niet statisch. De genetwerkte organisatie realiseert zich dat en past zich aan de omstandigheden aan.
De cultuur binnen de netwerkorganisatie is mede dankzij het uitblijven van formele structuren, informeel. Dit zorgt voor een hoge mate van vrijheid om te leren en ondernemen. Het geeft medewerkers ruimte om fouten te maken, maar ook om creatieve kanten van zichzelf en collega’s te ontdekken en ontwikkelen.
Verdiensten en valkuilen
De genetwerkte organisatie leidt tot meer betrokkenheid en bevlogenheid: het is leuk om onderdeel uit te maken van zo’n organisatie, medewerkers voelen zich verbonden. Door de ruimte die zij ervaren, ontwikkelen mensen zich veel sneller dan in een hiërarchische structuur. Dit levert dit ondernemende medewerkers op, die veel energie geven en krijgen.
Keerzijde is dat je, bij gebrek aan formele structuren, voortdurend je best moet doen om elkaar te vinden, van elkaar te blijven leren en focus te houden. Kennisdelen heeft daarom hoge prioriteit. Door online tools slim te gebruiken, is online en offline kennisdelen en samenwerken gelukkig steeds makkelijker.
Een ander aandachtspunt is (het gevoel van) stuurloosheid. De aandacht in dit type organisaties lijkt wat meer korte termijn gericht, waardoor de focus soms zoek lijkt. Je hebt daarom een kleine kerngroep nodig die de kar trekt. Deze kan periodiek van samenstelling wisselen en heeft vooral een zorgende en faciliterende rol. Ze zorgt ervoor dat aan de basisvoorwaarden voor verbinding en vernieuwing wordt voldaan.
Begin klein
Is jouw organisatie al genetwerkt? Of werkt het net niet? De genetwerkte organisatie lijkt vooral geschikt voor kleine, innovatiegedreven organisaties en informele- of kennisnetwerken, en biedt wellicht geen directe, pasklare oplossing voor grote, vaak sterk procesgestuurde organisaties.Toch zullen ook deze organisaties steeds meer vernetwerken en zullen zij die verbinding intern en extern steeds bewuster gaan organiseren.
Dus begin klein, en experimenteer: beschouw je team of project als organisatie en ga aan de slag: Hoe kun jij verbinding organiseren? Hoe benut je ieders kwaliteiten en capaciteiten? Wie heb je daarbij nog meer nodig? Wat zijn de onderliggende waarden en drijfveren? Hoe kom je samen tot afspraken en doelstellingen, en durf je elkaar te vertrouwen in de realisatie ervan?
Wellicht ontstaat er een vorm van samenwerking die je nog niet kende en word je verrast door de energie die je met elkaar losmaakt. En door de resultaten.