Is er een doel achter HNW?
De afgelopen tien jaar heeft Het Nieuwe Werken enorm aan populariteit gewonnen. Eerst in Nederland en België, toen in de Scandinavische landen, Duitsland en recenter ook in Australië en de VS. De driver is vaak nieuwbouw of verbouw van het (kantoor)pand. Het wordt gekozen en verkocht doordat er kantoorruimte mee te winnen is (en dus exploitatiekosten), het de regelruimte voor medewerkers vergroot, de medewerkerstrots toeneemt, de werkgever aantrekkelijker wordt én de samenwerking verbetert.
Over al deze beloftes is iets te zeggen, maar in dit blog wil ik inzoomen op dat laatste – het verbeteren van samenwerking.
Niet alleen omdat ikzelf dat een heel interessante kans of doel vind, maar ook omdat uit eigen onderzoek van Veldhoen + Company blijkt dat dit het hoofddoel is van 95% van de opdrachtgevers van de afgelopen vijf jaar.
Samenwerken
Ik beschouw samenwerken als ‘de wil om elkaars kwaliteit te gebruiken om het resultaat positief te beïnvloeden’, een definitie die regelmatig in de literatuur gebruikt wordt. Elkaars kwaliteit benutten dus, interessant… Vanuit mijn oogpunt is het daarvoor nodig dat mensen elkaars kwaliteit kennen, ze verschillen zien, toegevoegde waarde voelen bij het gebruiken daarvan en dat ze de verschillen inzetten voor het realiseren van resultaat. De vraag is ‘wat doet Het Nieuwe Werken daarmee?’. Een vaak gehoord antwoord is dat een open of flexibele werkomgeving leidt tot meer ontmoeting en ontmoeting op zijn beurt tot samenwerking.
Omdat ik dit altijd heb betwijfeld ben ik dit gaan onderzoeken, puur op basis van de perceptie van ‘Nieuwe Werkers’. Het resultaat is opvallend, maar gelijk aan het enige wetenschappelijke – op een praktijkcasus gebaseerd – onderzoek dat ik ken. Namelijk wél een positieve invloed op ontmoeting, geen effect op samenwerking.
Een andere invalshoek dan. Doordat mensen steeds minder in vaste verbanden of samenstellingen werken – bijvoorbeeld door de mogelijkheid om ook thuis te werken – focussen zij zich steeds beter op de kwaliteit en meerwaarde van hun collega’s. Dat lijkt logisch. Toch blijkt ook hier uit hetzelfde perceptieonderzoek dat dit niet gebeurd. Sterker nog, mensen geven aan steeds betere individuele keuzes te maken en dus taakvolwassener te worden, maar ook egoïstischer. En dat is herkenbaar. Veel organisaties die ‘HNW’ invoerden in de periode 2000-2010 geven aan dat indien ze hier niet actief op sturen, mensen thuiswerkdagen gaan vastzetten en claimen. Ook houden medewerkers beperkt rekening met geplande overleggen door wenselijke flexibiliteit in de persoonlijke dagindeling.
HNW
Daarmee hebben we de noodzaak om aan ‘het verbeteren van samenwerken’ te werken binnen ‘Het Nieuwe Werken’ gevonden, maar weten we ook dat er in de meeste gevallen weinig aandacht voor is of is geweest. Ook weten we dat meer regelruimte voor een individu, een flexibele werkomgeving of mobiele IT-tools niet automatisch leiden tot meer of betere samenwerking. Is die wetenschap doorslaggevend om Het Nieuwe Werken als fenomeen of veranderkundig instrument af te serveren…? Ik denk zeker van niet.
Zoals de Boston Consulting Group dit jaar al concludeerde is de werkomgeving juist nu een van de beste veranderkundige instrumenten. Het pakt de habitat van mensen aan en is in staat routines te doorbreken. Positief gezien blijkt uit de onderzoeken waaraan ik refereerde dat mensen zich daadwerkelijk anders gaan gedragen en hun werkstijl aanpassen op de nieuwe mogelijkheden door de integrale koppelingen in ‘Het Nieuwe Werken’. Alleen zal je diezelfde mensen moeten leren open te staan voor anderen en andere werkmethoden alsook voor het open staan voor verschillen in karakters en denkwijzen.
Positief effect
De verandering in ‘Het Nieuwe Werken’ gaat daarom zelden automatisch. Wil het een positief effect hebben op het samenwerken – op het team of de organisatie en niet alleen op het individu – dan zal je mensen moeten helpen het talent van de ander te laten inzien. Net overigens als de noodzaak om zaken met elkaar af te stemmen, te delen of te bediscussiëren. Zo zijn de bestaande samenwerkingsrelaties en routines ook ooit gegroeid, soms in een ver verleden, soms automatisch doordat je de mores van een groep overnam of van je mentor. Een nieuwe transparante of flexibele werkomgeving doorbreekt deze routines.
Het is daarom tijd om dit proces opnieuw door te maken, met de collega’s die je zo waardeert. Alleen dan met de vernieuwde maatschappelijke inzichten van nu, met de techniek, de faciliteiten en de kansen die we zien in 2015. Diverse partijen in de markt, waaronder ook wijzelf hebben tools beschikbaar om verschillen gemakkelijk inzichtelijk te maken, routines bloot te leggen en de mogelijkheden van nu krachtig en energiek te duiden.
Het is dus meer dan ooit tijd voor ‘Het Nieuwe Werken’.