Wat zijn de gevolgen van Het Nieuwe Werken?

Er is momenteel van alles aan de hand in de wereld. De kredietcrisis en de daaruit volgende recessie zou wellicht kunnen leiden tot het einde van het huidige financiële systeem, zoals journalist/ondernemer Willem Middelkoop al jaren verkondigt. Als dat inderdaad waar is en we ons in de transitie naar nieuw economisch en maatschappelijk tijdperk bevinden (Kondratieff) zal dat ook gevolgen hebben voor de manier waarop we werken. Door internet en de mogelijkheden die het biedt om werk op andere/nieuwe manieren te organiseren en in te richten, gaat ook (kennis)werken fundamenteel veranderen. Dat zal zijn invloed hebben op de maatschappij.

Maatschappelijke ontwikkelingen

Martijn Aslander voorspelt (op basis van het werk van Kevin Kelly) nieuwe methodes van werken. Hiërarchische structuren worden daarin langzaam maar zeker vervangen door flexibelere netwerkmodellen, die sneller kunnen inspelen op behoeften en vraagstukken. De huidige werkmodellen – gebaseerd op het industriële/productie tijdperk – zijn min of meer achterhaald. Aslander constateert dat nu al ZZP’ers ‘in tijdelijke zwermen samenwerken rondom vraagstukken en opdrachten. In netwerkverband weten zij elkaar snel te vinden en hun opdrachten te organiseren.

Onlangs werd ik gewezen op het e-boek Ambtenaar 2.0 dat is geschreven door Davied van Berlo, werkzaam bij het Ministerie van LNV. Hij is tevens initiatiefnemer van de gelijknamige blogs en community. In dit boek schrijft Van Berlo een aantal zeer interessante dingen die het kenniswerken behoorlijk zullen veranderen.

De laatste tien jaar is de wereld en ons leven fundamenteel veranderd. Nieuwe technieken op het gebied van computers en internet hebben dingen mogelijk gemaakt die tot voor kort onvoorstelbaar waren. En al deze nieuwe mogelijkheden zijn voor iedereen binnen handbereik. Hoewel technische ontwikkelingen de aanleiding vormen, zijn de gevolgen veel fundamenteler: voor maatschappij, voor cultuur, voor de economie, voor de overheid, etc. Door internet zijn de beperkingen van tijd en afstand grotendeels weggevallen. Informatie en kennis is op allerlei mogelijke manieren beschikbaar. Het wordt een uitdaging om op het juiste moment, op de juiste plaats, de juiste mensen, kennis en informatie te verzamelen. Het internet en met name de mogelijkheden die door Web 2.0 worden gecreeërd, bieden ruimte om aan een nieuwe manier van werken invulling te geven. Enerzijds door informatie en je werkwijze te personaliseren anderzijds door informatie en kennis te delen en in (al dan niet tijdelijk) netwerken aan projecten of opdrachten te werken.  Er zullen door deze manier van werken wel nieuwe dilemma’s ontstaan. Diverse organisaties, bedrijfstakken en ondernemingen hebben fundamenteel hun bedrijfsprocessen moeten aanpassen door de opkomst van internet. Die ontwikkelingen zullen door blijven gaan. In het boek van Davied van Berlo lezen we:

De wereld komt uit een periode van schaarste, waarbij een aantal professionals in een gebouw bij elkaar werd gezet omdat dat er geen andere manier was om samen te werken en een probleem aan te pakken. Waarbij gebruik werd gemaakt van de informatie die voorhanden was, omdat meer informatie niet te verkrijgen was. Of waarbij belangenvertegenwoordigers werden uitgenodigd bij het oplossen van problemen omdat het onmogelijk was alle betrokkenen zelf mee te laten denken. Veel van wat toen niet kon, kan nu wel.

De voorwaarden voor Het Nieuwe Werken zijn:

1. openheid, toegankelijkheid en transparantie
2. sociale interactie, uitgaande van mensen en onderlinge contacten en
3. de gebruiker centraal

Het uitgangspunt op internet is openheid. Vanuit die basis van openheid wordt vervolgens gekeken naar eventuele beperking daarvan. Overigens betekent openheid niet dat alles maar op straat gegooid moet worden. Er kunnen diverse redenen zijn om zaken besloten of intern te houden en daar zal niemand raar van opkijken. Maar dat moet wel een weloverwogen keuze zijn. Openheid hoeft ook niet de hele wereld te betreffen, het kan ook gaan om openheid binnen een groep, een organisatie, een netwerk of ander samenwerkingsverband. Binnen dat verband en binnen die groep (en dat kan ook de hele wereld zijn) wil je immers samenwerken en kennis en ideeën uitwisselen.

Constateringen

Wat deze constateringen voor het werken in de toekomst hebben weet niemand. Het is wel hoogstwaarschijnlijk dat de manier van werken die wij de laatste veertig jaar hebben gekend aanzienlijk zal veranderen. In de tijdperken daarvoor werkten we immers ook op andere manieren, hoewel een aantal werkwijzen (bijv. productie) natuurlijk is blijven bestaan. Door de nieuwe mogelijkheden die het internet biedt, nieuwe werkmethodes, nieuwe generatie werknemers die gewend zijn met Web 2.0-toepassingen en social software te werken en de eisen die aan het werk zal worden gesteld zal het kenniswerken in de aard ingrijpend veranderen. Dat zal zeker gevolgen hebben voor de manier waarop bedrijven en organisaties zijn ingericht.