Het Nieuwe Werken beperkt het werkgevergezag
Als arbeidsrechtadvocaat krijgt Alain Camonier in zijn praktijk te maken met veelsoortige arbeidsmarktontwikkelingen. Zo nu Het Nieuwe Werken. In een tweedelig interview vertelt hij aan Het Nieuwe Werkenblog welke arbeidsgeschillen hij tegenkomt op het gebied van Het Nieuwe Werken. Vandaag deel 1: Waarom levert HNW soms arbeidsrechtelijke problemen op?
Blind vertrouwen
Het Nieuwe Werken is vooral een kwestie van de herverdeling van verantwoordelijkheden, stelt Alain Camonier, eigenaar en oprichter van Pallas Advocaten in Amsterdam. Het heeft alles te maken met gaan waar de business is en waar je het prettigst kunt werken. ‘Dat kan zijn thuiswerken, maar je kunt ook denken aan vormen van samenwerken op een andere basis dan de reguliere heel strakke arbeidsovereenkomst.’ En daar ligt ’m de crux: in wat in Het Burgerlijk Wetboek staat beschreven over wat een arbeidsovereenkomst in ons land behelst en moet behelzen.
Camonier: ‘Het probleem is dat het arbeidsrecht, en dus met name Het Burgerlijk Wetboek, is afgestemd op wat ik maar even zal noemen ‘het oude werken’ en dus nog niet op HNW. Werkgevers denken echter dat als ze de geijkte arbeidssituatie voor de werknemer veranderen, ze hem er vervolgens ook op kunnen aanspreken wanneer het fout loopt. Ze denken: het is zijn verantwoordelijkheid. En daar gaat het fout. Het Burgerlijk Wetboek heeft die mate van flexibiliteit immers nooit bedacht ten tijde dat de wet werd ingevoerd.’
Gezagsverhouding
Werkgevers moeten dus goed voor ogen houden dat Het Nieuwe Werken niet is geregeld bij wet, terwijl het punt nu is dat veel werkgevers er blind op vertrouwen dat de wet de benodigde vrijheid biedt om hun Nieuwe Werken-project door te voeren. Camonier: ‘Bij het afsluiten van een arbeidsovereenkomst is er per definitie sprake van een gezagsverhouding. Daar toetst de rechter ook op. Het is een wezenskenmerk. Dat gezagselement zorgt ervoor dat je als werkgever een werknemer opdracht geeft iets uit te voeren, hij dat in principe gewoon moet doen. Een beoordelingsgesprek? Dat moet hij gewoon doen. En dat is het punt met HNW: doordat het niet uitmaakt wanneer en hoe lang iemand werkt, als het werk maar af komt, geef je als werkgever een groot stuk gezag weg.’
Van oudsher is de wet geënt op de gedachte: er is een werkgever en er zijn werknemers. ‘Gechargeerd zou je kunnen zeggen dat de eerste in een kantoortje boven zit en de tweede groep met z’n allen achter de lopende band staat. En op die ouderwetse gedachte is nu ook de jurisprudentie gebaseerd’, legt Camonier uit. ‘Als het fout gaat, zegt de rechter tegen de werkgever: U had de mogelijkheid de werknemer aan te sturen op uw eigen wijze, als u er voor kiest hem meer eigen risico te laten dragen en meer eigen verantwoordelijkheid te geven, is dat uw risico als werkgever en niet dat van de werknemer.’
De werkgever verliest – altijd
Camonier is van mening dat de wet in de toekomst zeker zal worden gewijzigd op dit punt. ‘Dat zal wel moeten, maar dat gaat erg traag. Neem bijvoorbeeld de discussie over zzp’ers en de vraag of en in hoeverre zij recht hebben op een sociaal vangnet. Het fenomeen zzp’er bestaat inmiddels toch al wel langer dan vijf jaar en wordt nu pas besproken in de Kamer. Dat geeft wel aan hoe langzaam de urgentie doordringt. En Het Nieuwe Werken ligt daar nog weer achter. Hoewel de Kamer de roep van de samenleving niet kan negeren, zal er nog wel tien jaar overheen gaan voor het Wetboek op Het Nieuwe Werken zal worden aangepast.’
En tot die tijd is de kans groot dat de werkgever zijn zaken bij de rechter verliest als hij niet bewust juridische maatregelen heeft genomen. ‘In de arbeidsovereenkomst zit, terecht, een enorme bescherming ingebakken voor werknemers’, verklaart Camonier. ‘Maar laat nou bijna geen enkele werkgever met zijn werknemers zijn overeengekomen hoe die zich in Het Nieuwe Werken dienen te gedragen binnen de kaders van de bestaande arbeidsovereenkomst. Met uitzondering van mij en enkele vakgenoten lijkt het zo te zijn dat er niemand is die verzonnen heeft dat je met de werknemers moet communiceren hoe ze in de nieuwe situatie moeten acteren met betrekking tot het werk. Ik denk dan: hoe kan het dat je je dat niet bedenkt? Er zitten hele werkgroepen van specialisten op HNW en dit wordt niet verzonnen? Dat vind ik heel raar.’
Reden waarom Alain Camonier al veel schrijnende situaties tegenkwam in zijn praktijk. Volgende week woensdag in deel 2 vertelt hij Het Nieuwe Werkenblog over een aantal van deze praktijkcases. Plus: tips hoe je deze problemen als werkgever kunt voorkomen.
vrijdag, 17 juni, 2011 at 16:34
Goed verhaal! Ben benieuwd naar deel 2. Alain verzorgt overigens op 20 september een workshop bij de eerste HWNb Day http://bit.ly/mKal27