Het Nieuwe Werken in de kunstsector

Voor zelfstandig kunstconsultant en ideeëngenerator Astrid Willems gaat Het Nieuwe Werken met name over het durven loslaten van werken binnen een ‘zinloze’ context en er iets anders voor in de plaats stellen. Als zzp’er in de kunstsector vertaalt deze autonomie zich in de bewegingsruimte om naar eigen inzicht te handelen. ‘Weliswaar met kaders, maar als zelfstandige creëer ik die zelf.’

Wat houdt jouw werk precies in?

‘Ik vertaal bedrijfsvisies naar kunst aan de hand van unieke ontwerpen. In gesprekken met management en soms ook met medewerkers breng ik de essentie van een organisatie in beeld. Een ontwerp moet bruikbaar zijn. Een kader vind ik prettig, maar ik verlang wel artistieke vrijheid. Daarbij geloof ik in een combinatie van verstand en gevoel: ruimte inbouwen in bestaande structuren voor intuïtie. Ik richt me op datgene wat ik zelf beheers, uit harde targets haal ik geen voldoening, wel uit nieuwe inzichten.’

Is dit tekenend voor de huidige generatie zzp’ers?

‘Ik denk van wel en hoop het van harte. In onze fysieke rijkdom zijn we in zekere zin verzadigd, in onze geestelijke rijkdom valt nog enorme winst te behalen. Veel zelfstandigen kiezen voor het ondernemerschap omdat ze zich geestelijk beperkt voelen in een vaste baan, vaste functieomschrijving, vaste werkomgeving. De mens is niet te reduceren tot een berekenende homo-economicus, de mens wil spelen. Ondernemerschap is spel en appelleert daarom aan de vrije geest. Omdat het vaste steeds vaster raakt, door de kramp van de crisis, ontstaan er momenteel steeds meer vrije geesten. Die kiezen uit onvrede over de beperking van het vaste, voor het vrije van het ondernemerschap: een keuze gebaseerd op het geestelijke- en niet op het materiële nut.’

Wat is volgens jou de rol van intuïtie in Het Nieuwe Werken?

‘HNW kan voor mij alleen functioneren bij een zekere mate van intuïtie. Deze ligt vooral in onze omgang met tijd. Al van jongs af aan wordt onze tijdsbeleving door externe factoren bepaald. We onderscheiden twee verschillende soorten tijd: werktijd (leer-en schooltijd) en vrije tijd (speeltijd). Grote, dominante, voor iedereen geldende signalen bakenen die tijd voor ons af. Denk hierbij aan de schoolbel, die de overgang van leertijd naar speeltijd duidt. Ook werktijd wordt door veel mensen op een dergelijke manier ervaren. Het fundament van deze beleving is dat je bij externe signalen bij jezelf te rade gaat of je ‘moet’ werken, dan wel vrij ‘mag’ zijn. Door de komst van HNW worden die signalen troebel en wordt er een beroep gedaan op je eigen inzicht. Jouw tijdsindeling en dus de interne tijdervaring wordt leidend. Dat betekent dat je veel meer je eigen grenzen moet stellen, daarin is de intuïtie je gids.’

Waar heb je moeite mee als zzp’er in de kunstsector?

‘Als ik vertel wat ik doe, zeggen mensen zonder uitzondering: O, kun je daarvan leven dan? Dan zeg ik: Kijk, ik leef toch! Alsof er allerlei gevaren en bedreigingen op de loer liggen.’

Heeft je keuze om te gaan zzp’en daar iets mee te maken en is HNW hier een reactie op?

‘Als kunstenaar ben je veroordeeld tot ondernemerschap, want een loondienstverband bestaat niet voor mijn vakgebied. Jezelf in leven houden is echt niet moeilijk. Wil je een huis, auto, vakanties, gadgets en veel buiten de deur eten, dan vergt dat meer inspanning. Deze standaard zien wij als een ‘jezelf in leven houden’, maar dat is natuurlijk onzin. Die notie miskent alle welvaart die we hebben opgebouwd. Want wat is welvaart als je er niet van kunt genieten? Zonder tevredenheid vaar je niet wel, hoeveel je ook hebt. Werk is hier allang geen overlevingsstrategie meer, we leven in tijden van overvloed. HNW gaat mijns inziens over het durven loslaten van werken binnen een ‘zinloze’ context en er iets anders voor in de plaats stellen.’

Dit interview is onderdeel van een serie van zes gesprekken van Pauline Huijzer over intuïtie en Het Nieuwe Werken. Het hele interview is hier te lezen. Het eerste deel met de focus op Het Nieuwe Werken stond eerder al op HNWBlog.