Het nieuwe werken, met zelfstandigen
Al eerder schreef ik over zelfstandigen en het nieuwe werken, wat mij betreft een onderbelicht onderwerp op dit moment. In de interviews voor Werken Nieuwe Stijl (affiliate link) kwam dit onderwerp eigenlijk alleen aan bod bij Ronald van den Hoff en Marielle Sijgers. Bij veel organisaties is dit een relatief non onderwerp, ondanks dat Henny van Egmond aangaf dat bijna 1/3 van alle Rabobank medewerkers niet bij de Rabobank op de loonlijst staan.
Allemaal leuk en aardig hoor ik veel mensen denken, maar niet zo praktisch, te duur en welke organisatie doet dit nu? Veel bedrijven zien het inhuren van zelfstandigen namelijk als een ‘last resort’ omdat die specifieke kennis alleen bij een ZP’er is bijvoorbeeld. Niet elke organisatie echter, een mooi voorbeeld hiervan is TNT Post.
Zelfstandige pakketbezorgers
Als frequent online besteller viel het mij op dat ik met grote regelmaat busjes voor mijn deur had waarop niet stond: TNT post, maar ‘wij rijden in opdracht van TNT post’. Ook viel het me op dat de bestellingen meestal rond etenstijd, in ieder geval na zes uur, bezorgd worden. Eerst dacht ik: dat heeft TNT netjes geregeld dat ze dat in de CAO kregen, maar dat zinnetje deed mij anders vermoeden.
Wat blijkt? Het is in ons land vaak niet mogelijk om met vakbonden een voor het bedrijf acceptabel akkoord te sluiten als je naar werktijden kijkt. Je krijgt het als bedrijf, zoals TNT, gewoon niet voor elkaar om pakket bezorgers vooral in de avond te laten rijden. In loondienst is dat een onacceptabele eis voor vakbonden, die ‘het nieuwe werken’ graag promoten zolang het tussen 9 en 5 is.
De kosten van steeds opnieuw aanbellen terwijl er niemand thuis is, werden echt te groot. Het gros van Nederland werkt immers niet zo flexibel en als je flexibel werkt wil dat niet zeggen dat je thuis werkt. Daarnaast streeft TNT naar een duurzaam imago en steeds voor niets op-en-neer rijden is niet echt duurzaam of goed voor het milieu.
Dus heeft TNT gekozen voor het outsourcen van de bezorging van de pakketjes. Deze bezorgers zijn nu niet meer in dienst van TNT en hebben dus geen CAO. Het zelfstandigenschap zet hen er toe aan zo efficiënt mogelijk te werken, dus worden de pakketjes tussen 6 en 7 doorgaans geleverd. Het mooie is dat hiermee een stabiele basis wordt gelegd voor een hele nieuwe bedrijfstak van bezorgers waarmee een win-win situatie ontstaat.
Zelfstandigen als integraal onderdeel van een bedrijf
Mooi aan deze casus vind ik persoonlijk dat de zelfstandige ondernemers in dit geval een integraal onderdeel zijn geworden van het bedrijf. Het hele proces staat of valt met deze mensen en de machtsposities van beide zijn relatief beperkt. TNT kan niet zomaar zonder de bezorgers, maar TNT is wel machtig genoeg om zich niet uit te laten knijpen.
Het heroverwegen van de bedrijfskolom en deze mogelijk iets opknippen is volgens mij ook onderdeel van Het Nieuwe Werken. De zelfstandige die deels gebonden is aan de organisatie, maar daarnaast ook zijn vrijheid heeft, hoeft niet enkel op projectbasis te werken.
Mooi is ook om te zien dat dit niet alleen voor kenniswerkers hoeft te gelden, maar dat in veel gevallen zelfstandigen ook voor uitvoerende beroepen zoals pakketbezorger rendabeler kunnen zijn. De afweging is dus niet enkel fee vs salaris, maar ook de omstandigheden er omheen.
Laden ...
dinsdag, 13 april, 2010 at 7:23
Hi Bas,
interessant artikel, omdat je hiermee zegt dat de invulling van de CAO’s daadwerkelijk moet veranderen en de rol die de vakbonden nu spelen binnen afzienbare tijd verleden tijd zou moeten zijn. Ik ben het daarmee geheel eens. Niets zo star en verleden tijd als het gedachtegoed van de vakbonden. Hoe zie jij de rol van de vakbonden en de waarde van CAO’s in de toekomst? Hoe gaat zich dit ontwikkelen? Het zijn logge organen die niet makkelijk het stuur omgooien. Ze trekken een publiek aan wat vaak ook nog naar oude systemen neigt. Ben benieuwd.
dinsdag, 13 april, 2010 at 7:36
Hoi Edith,
De rol van vakbonden is mij al jaren een raadsel. Niet dat ik niet geloof dat ze hun waarde niet hebben gehad, maar wat die waarde nu is vraag ik me af. Of misschien moeten ze zo bot en eerlijk zijn dat ze alleen waarde toevoegen voor lager opgeleiden.
De CAO, ooit bedoeld voor de werknemer, is al jaren een fantastische werkgeverstool geworden. Kijk naar de CAO loonstijging t.o.v. de echte loonstijging, enorme verschillen, al jaren. In een CAO kan je geen 10% vastleggen, dan gaat een bedrijf failliet, maar individueel kan dat wel.
CAO’s zullen verdwijnen verwacht ik, of in ieder geval sterk uitgekleed worden. Het zijn nu veel te uitgebreide gedrochten geworden wat mij betreft. Richtlijnen misschien, handleidingen, zoiets. Zelfstandigen moeten vooral ook zo ver mogelijk weg blijven van vakbonden, je kiest niet voor niets voor het zelfstandige schap. Dat je vertegenwoordigers hebt, alla, maar laat dat vooral geen vakbond zijn.
dinsdag, 13 april, 2010 at 8:07
Eens, het risico van vertegenwoordigers van zelfstandigen is wel dat sommige zich als een soort van vakbond op willen stellen. Ik ben zelf jarenlang zzper geweest en kon mij in die tijd ook bij belangenbehartigers aanmelden. De reden dat ik het niet gedaan heb is omdat ze toch ook vanuit hun marketingverhaal de parallel trekken met de werkzaamheden van vakbonden (allergie, allergie). Daaraan zie je ook dat het vaak ontbreekt aan visie bij diegene die het initiatief heeft genomen om zoiets op te starten. Ook hierin heb je dus visionairs nodig om dergelijke initiatieven goed te doordenken.
dinsdag, 13 april, 2010 at 10:35
Leuk stuk. Onderschrijf meteen dat de rol van de ZZP-er steeds belangrijker wordt. Ook hier worden echter inmiddels allerlei eisen aan gesteld, maar nog steeds vele malen flexibeler dan mensen op de loonlijst.Interessante vraag is welke gevolgen dit heeft voor een bedrijfsmodel. Denk dat veel organisaties inmiddels worstelen met deze vraag, ook in relatie tot imago en identiteit. Grappig ook dat veel bedrijven zich vanuit HNW heel druk maken over cultuur, binding etc
dinsdag, 13 april, 2010 at 10:38
Dank je en inderdaad, de rol neemt toe. Juist daarom moeten veel bedrijven zich dus zorgen maken om cultuur en binding. Die is er namelijk wel, maar nu vaak te weinig. Ik betwijfel of heel veel zelfstandigen kiezen voor het ZP’er schap omdat ze dat echt heel graag willen, of omdat het de enige manier is te werken zoals ze dat willen.
Bedrijfsmodellen zullen zeker op de schop gaan, daar ben ik van overtuigd. Veel meer kleinere bedrijven, veel meer uitbesteding, veel meer focus.
dinsdag, 13 april, 2010 at 9:23
Hi Bas,
interessant artikel, omdat je hiermee zegt dat de invulling van de CAO's daadwerkelijk moet veranderen en de rol die de vakbonden nu spelen binnen afzienbare tijd verleden tijd zou moeten zijn. Ik ben het daarmee geheel eens. Niets zo star en verleden tijd als het gedachtegoed van de vakbonden. Hoe zie jij de rol van de vakbonden en de waarde van CAO's in de toekomst? Hoe gaat zich dit ontwikkelen? Het zijn logge organen die niet makkelijk het stuur omgooien. Ze trekken een publiek aan wat vaak ook nog naar oude systemen neigt. Ben benieuwd.
dinsdag, 13 april, 2010 at 9:36
Hoi Edith,
De rol van vakbonden is mij al jaren een raadsel. Niet dat ik niet geloof dat ze hun waarde niet hebben gehad, maar wat die waarde nu is vraag ik me af. Of misschien moeten ze zo bot en eerlijk zijn dat ze alleen waarde toevoegen voor lager opgeleiden.
De CAO, ooit bedoeld voor de werknemer, is al jaren een fantastische werkgeverstool geworden. Kijk naar de CAO loonstijging t.o.v. de echte loonstijging, enorme verschillen, al jaren. In een CAO kan je geen 10% vastleggen, dan gaat een bedrijf failliet, maar individueel kan dat wel.
CAO's zullen verdwijnen verwacht ik, of in ieder geval sterk uitgekleed worden. Het zijn nu veel te uitgebreide gedrochten geworden wat mij betreft. Richtlijnen misschien, handleidingen, zoiets. Zelfstandigen moeten vooral ook zo ver mogelijk weg blijven van vakbonden, je kiest niet voor niets voor het zelfstandige schap. Dat je vertegenwoordigers hebt, alla, maar laat dat vooral geen vakbond zijn.
dinsdag, 13 april, 2010 at 10:07
Eens, het risico van vertegenwoordigers van zelfstandigen is wel dat sommige zich als een soort van vakbond op willen stellen. Ik ben zelf jarenlang zzper geweest en kon mij in die tijd ook bij belangenbehartigers aanmelden. De reden dat ik het niet gedaan heb is omdat ze toch ook vanuit hun marketingverhaal de parallel trekken met de werkzaamheden van vakbonden (allergie, allergie). Daaraan zie je ook dat het vaak ontbreekt aan visie bij diegene die het initiatief heeft genomen om zoiets op te starten. Ook hierin heb je dus visionairs nodig om dergelijke initiatieven goed te doordenken.
dinsdag, 13 april, 2010 at 12:35
Leuk stuk. Onderschrijf meteen dat de rol van de ZZP-er steeds belangrijker wordt. Ook hier worden echter inmiddels allerlei eisen aan gesteld, maar nog steeds vele malen flexibeler dan mensen op de loonlijst.Interessante vraag is welke gevolgen dit heeft voor een bedrijfsmodel. Denk dat veel organisaties inmiddels worstelen met deze vraag, ook in relatie tot imago en identiteit. Grappig ook dat veel bedrijven zich vanuit HNW heel druk maken over cultuur, binding etc
dinsdag, 13 april, 2010 at 12:38
Dank je en inderdaad, de rol neemt toe. Juist daarom moeten veel bedrijven zich dus zorgen maken om cultuur en binding. Die is er namelijk wel, maar nu vaak te weinig. Ik betwijfel of heel veel zelfstandigen kiezen voor het ZP'er schap omdat ze dat echt heel graag willen, of omdat het de enige manier is te werken zoals ze dat willen.
Bedrijfsmodellen zullen zeker op de schop gaan, daar ben ik van overtuigd. Veel meer kleinere bedrijven, veel meer uitbesteding, veel meer focus.
woensdag, 14 april, 2010 at 7:12
Hallo Bas,
Ik wil graag even reageren op jouw punt ‘Ik betwijfel of heel veel zelfstandigen kiezen voor het ZP’er schap omdat ze dat echt heel graag willen, of omdat het de enige manier is te werken zoals ze dat willen.’ Ik ben zelf ook als zzp’er begonnen toen mijn kinderen naar de basisschool gingen omdat ik het allemaal niet te combineren vond. En zo zie ik heel veel vrouwen om mij heen. Ik kon gewoon niet lekker werken binnen een organisatie, ik wilde vrijheid en flexibiliteit. In de praktijk betekende dit niet dat ik minder uren maakte maar het ging vooral om de vrijheid. Het lijkt mij van groot belang dat bedrijven het ook voor deze vrouwen (en het geldt natuurlijk ook voor mannen) wel mogelijk maakt om werk en privé beter te kunnen combineren. Er gaan voor hen op deze manier goede werknemers verloren. HNW moet hoog op de agenda.
woensdag, 14 april, 2010 at 7:13
De ‘guest’ ben ik dus. Ik had niet goed ingelogd.
woensdag, 14 april, 2010 at 9:12
Hallo Bas,
Ik wil graag even reageren op jouw punt 'Ik betwijfel of heel veel zelfstandigen kiezen voor het ZP'er schap omdat ze dat echt heel graag willen, of omdat het de enige manier is te werken zoals ze dat willen.' Ik ben zelf ook als zzp'er begonnen toen mijn kinderen naar de basisschool gingen omdat ik het allemaal niet te combineren vond. En zo zie ik heel veel vrouwen om mij heen. Ik kon gewoon niet lekker werken binnen een organisatie, ik wilde vrijheid en flexibiliteit. In de praktijk betekende dit niet dat ik minder uren maakte maar het ging vooral om de vrijheid. Het lijkt mij van groot belang dat bedrijven het ook voor deze vrouwen (en het geldt natuurlijk ook voor mannen) wel mogelijk maakt om werk en privé beter te kunnen combineren. Er gaan voor hen op deze manier goede werknemers verloren. HNW moet hoog op de agenda.
woensdag, 14 april, 2010 at 9:13
De 'guest' ben ik dus. Ik had niet goed ingelogd.
donderdag, 22 juli, 2010 at 15:58
Misschien mag ik bij deze een ander aspect van de pakketbezorging aankaarten. Zelf ben ik nl ook een regelmatig pakketbesteller en het valt mij op dat de bezorging door 'TNT' zo flexibel en klantgericht is als een stuk hout. Standaard worden pakketten 2 keer aan de deur aangeboden waarna ze naar het postkantoor gaan. Dat betekent in mijn situatie dat ik meestal 2 dagen (en soms nog wat langer ivm weekend) onnodig langer moet wachten voor ik het pakketje in mijn handen heb. Want ik en mijn vrouw werken allebei en vaak is dus overdag niemand thuis. Ik zou het een veel mooiere en betere oplossing vinden als ik zelf kan aangeven hoe ik het bezorgd wil hebben. Wat mij betreft mogen ze het pakketje gewoon meteen naar het postkantoor of een ander verzamelpunt sturen dan haal ik het daar zelf wel op. Ik vind het werkelijk idioot dat dat in de pakketbezorging blijkbaar nog steeds niet kan. Ik heb het idee dat het hierbij vooral draait om geld, ik zit nu ook weer op een pakketje te wachten wat ik nodig heb voor mijn vakantie a.s. zondag en heb zojuist contact gehad met de particuliere bezorger. Deze is echter niet genegen mij een speciale behandeling te geven omdat men met handen en voeten is gebonden aan de regels van TNT.. droevig vind ik dat.
donderdag, 14 juli, 2011 at 5:38
Beste Bas,
ik reageer, ongeveer een jaar te laat, op het volgende stukje in je betoog:
Mooi aan deze casus vind ik persoonlijk dat de zelfstandige ondernemers in dit geval een integraal onderdeel zijn geworden van het bedrijf. Het hele proces staat of valt met deze mensen en de machtsposities van beide zijn relatief beperkt. TNT kan niet zomaar zonder de bezorgers, maar TNT is wel machtig genoeg om zich niet uit te laten knijpen.
Ik ben zo een zzp-er die in opdracht van TNT werkt. Je schrijft dat de zzp-ers een integraal onderdeel van het bedrijf geworden zijn. Dat is wel een beetje zo. Niet zwart op wit is er toch een soort werkgarantie, pakketten blijven wel komen. TNT kan niet zonder bezorgers. Maar dat wil niet zeggen dat TNT niet zonder mij kan. In de praktijk heeft de zzp-er geen poot om op te staan. TNT stelt de
voorwaarden en voert veranderingen door en de zzp-er heeft één keus; accepteren of stoppen.
Recent zijn de vergoedingen met 20% procent verlaagd, terwijl de kosten voor de zzp-er flink zijn gestegen doordat TNT de zzp-er verplicht met een bepaald type (gróót) bedrijfswagen te gaan werken. Mijn ervaring is dat TNT machtig genoeg om alle eisen te stellen die ze wil. Het wordt tijd voor een
vakbond van zzp-ers om een gezamenlijke stem te kunnen laten horen.
groet, Ad.
dinsdag, 10 januari, 2012 at 17:49
helemaal juist.
de auteur weet van toeten noch blazen.
TNT is hypocriet en kosten drukken en steeds meer eisen stellen aan de ZZP’er.
Deze auteur denkt zeker dat je al je 180 pakketten rond etenstijd even bezorgt in ongeveer 60 straten.