Het Nieuwe Werken vanuit natuurperspectief

Regelmatig kom ik organisaties tegen die in een cultuurovergang zitten. Veel van deze organisaties willen naar een meer open en flexibele werkcultuur toe, maar in dat proces wordt weinig tot zeer weinig aandacht gegeven aan het ondersteunen van de medewerker en de manager. Men is van mening dat die ondersteuning niet nodig is, of er is simpelweg geen duidelijk plan van aanpak om deze ondersteuning te bieden.

Vanuit mijn achtergrond in Bos- en Natuurbeheer vergelijk ik processen binnen organisaties met de processen die plaatsvinden in de natuur. Aandacht voor gedrag is immers een kwestie van noodzaak: twee voorbeelden uit de natuur.

Snoeien, maaien, geleiden is noodzakelijk voor Het Nieuwe Werken

Allereerst lukt de overgang naar een flexibele open werkomgeving niet zonder de juiste randvoorwaarden te scheppen en het juiste klimaat te creëren. Als bekend gebeurt dit met de Bricks en Bytes. Als we dit plaatsen in een natuurperspectief kan er gesproken worden van een gecultiveerde omgeving. Gecultiveerde natuur is aangelegde natuur, denk bijvoorbeeld aan een stadspark. In tegenstelling tot een natuurlijk stuk bos zal er intensief beheer plaatsvinden om het park goed te kunnen onderhouden. Hagen snoeien, gras maaien, planten geleiden, noem maar op. Doe je dat niet, dan zullen planten overwoekeren en groeien, overheersen en verdwijnen. En hoe ziet het park er dan na een paar jaar uit?

Mensen zijn het organische deel van de organisatie, datgeen waarop invloed kan worden uitgeoefend, net als de plant in het park. De beheersmaatregel die past naar (de overgang van) een open, flexibel bedrijfsklimaat zit hem in het begeleiden, managen en ondersteunen: aanspreken, open communicatie, afkijken en meekijken, coachen, persoonlijke ontwikkeling stimuleren en faciliteren, et cetera… Hoe zal de organisatie er na een paar jaar uitzien als je niet inzet op het Behaviour-component? De mensen in de organisatie zullen hun eigen weg bepalen, net zoals de natuur zijn eigen weg zal gaan wanneer deze niet wordt beheerd. Absoluut noodzakelijk dus.

De eekhoorn uit zijn boom

Ten tweede wordt vaak gezegd dat vertrouwen de basis is van HNW. Microsoft stelt: De basis van HNW is het vertrouwen van je mensen; vertrouw je mensen en ze zullen volgen. Dit klinkt heel mooi, maar in de realiteit werkt dit niet altijd en kan er simpelweg niet altijd gesproken worden van vertrouwen in beginsel. Stel dat je niet gelukkig wordt van een flexibele werkomgeving omdat je jarenlang gewend bent aan een vaste werkplek. Niet alleen zullen je resultaten hier misschien onder leiden, ook haal je je resultaat wellicht niet, voel je je niet gelukkig en is het vertrouwen in jou geschonden.

Hoe werkt dat in de natuur? Voorbeelden te over, maar neem bijvoorbeeld een eekhoorn. Die eekhoorn leeft in zijn vertrouwde leefomgeving (een grote wintereik) en jij haalt hem uit zijn boom en plaatst hem in een groot open grasveld zonder bomen. Wat zal het gedrag van deze eekhoorn zijn? 
Zal hij terugrennen naar zijn vertrouwde eik? 
Zal hij zich kunnen aanpassen in zijn nieuwe omgeving? Zal hij vluchten naar een andere onbekende omgeving? 
Het gedrag is vaak onzeker, deze eekhoorn is nooit eerder in deze nieuwe omgeving geweest. Er op vertrouwen dat hij zichzelf gaat redden is risicovol. Het is dan ook van essentieel belang om te weten of de eekhoorn zich gaat en kan aanpassen aan deze nieuwe omgeving.

Wederzijds vertrouwen begint met de dialoog

Zo is ook met mensen in werkomgevingen. Zij hebben ondersteuning nodig en faciliteiten in het Behaviour-component. Wanneer je als organisatie niet hierin faciliteert, heb je uiteindelijk te maken met een lastig controleerbaar bedrijfsrisico.

HNW werkt wanneer de mensen gelukkig zijn om op deze flexibele manier te werken. Zoals Microsoft spreekt over vertrouwen, kun je niet garanderen dat iedereen gelukkig is met behoud van minimaal hetzelfde resultaat, werkvoldoening en effectiviteit. Dus in plaats van het geven van vertrouwen zul je meer moeten gaan denken in wederzijds vertrouwen. Dat begint met de dialoog. Hier zal ik het graag een volgende keer over hebben.