Het Nieuwe Werken: waar komt de term vandaan?
Ik heb ooit een blauwe maandag Nederlands gestudeerd. Het vak etymologie vond ik altijd een erg leuk onderwerp. In dit artikel doe ik daarom een etymologisch onderzoek naar Het Nieuwe Werken: waar komt de nu zo populaire term eigenlijk vandaan?
Ik kwam altijd op twee verschillende bronnen: de ene leverde de titel en de andere de betekenis. Maar pas ontdekte ik dat er een derde ‘kaper op de kust’ is.
Een whitepaper van Microsoft
Het Nieuwe Werken heeft zijn eerste oorsprong in de titel van een executive email van Bill Gates en een whitepaper van Microsoft uit mei 2005. In dezelfde maand nog verscheen een Nederlandse vertaling van die whitepaper met de titel: Digitale werkstijl: het nieuwe werken.
Deze whitepaper benadrukte twee aspecten. Enerzijds de wereldwijde trends zoals de globalisering, de 24uurs economie en de ‘information overload’ en anderzijds – uiteraard – hoe (Microsoft) technologie ons helpt om het roer in die turbulente omgeving recht te houden. Merk trouwens op dat het nieuwe werken hierin met kleine letters is geschreven. Voor Microsoft Nederland kwam die whitepaper precies op tijd. Daar hadden ze net besloten om naar een nieuw pand te gaan verhuizen en het geheel aan te grijpen om de eigen visie wat nadrukkelijker uit te dragen. En daarvoor was die whitepaper een mooi vehikel.
Tegelijkertijd was ik begonnen met het schrijven van het boek met de titel: Het nieuwe werken dat uiteindelijk begin 2007 verscheen. Merk opnieuw op: kleine letters. Ik heb me bij het schrijven van dat boek gericht op twee zaken die afweken van de Microsoft whitepaper;
- Het beschrijven van de ontwikkeling van werk vanuit een historisch perspectief.
- Anderzijds het nieuwe werken als multidisciplinaire, integrale aanpak.
Een model van Veldhoen
Met dat laatste punt kom ik op de tweede oorsprong van Het Nieuwe Werken en dat is Erik Veldhoens visie en model een nieuwe manier van werken. In die visie heeft hij de betekenis van het woord omgeving opgerekt naar drie soorten omgevingen:
- Fysiek (lees: kantoor)
- Virtueel (lees: ICT)
- Mentaal (lees: mens)
Die visie heeft hij verwoord in zijn boek The Art of Working uit 2005, maar werd al langer in de praktijk gehanteerd als het Veldhoen model bij hun klantprojecten. Ik heb de principes van dat model in mijn boek overgenomen en getracht de ICT en de mens component concreter uit te werken.
Daarnaast heb ik het aspect organisatie nadrukkelijk toegevoegd, omdat een nieuwe manier van werken ook een nieuwe manier van organiseren betekent. Een minder hiërarchische structuur met minder regels en procedures om maar eens wat te noemen. Enfin, ook Microsoft is bij zijn nieuwe werken traject gebruik gaan maken van de Veldhoen trits fysiek, virtueel en mentaal. Al heeft Microsoft het nu bij Het Nieuwe Werken (merk op: hoofdletters!) liever over technologie, inspiratie, organisatie en cultuur.
1+1=3
Wat er dus gebeurd is, is dat de eerste oorsprong (de naam) en de tweede oorsprong (de betekenis) op elkaar zijn gelegd en daarna verder geëvolueerd. Het is los komen te staan van Microsoft, los van mijn boek en ook los van Veldhoen. Overigens heeft ook Veldhoen+Company de term het nieuwe werken (merk op: kleine letters) inmiddels omarmd en naast hun bestaande terminologieën gelegd. Maar Het Nieuwe Werken is een mooi publiek domein en een publieke merknaam geworden. Tenminste dat dacht ik lange tijd…
Kaper?
Een derde oorsprong is mij pas onlangs duidelijk geworden toen ik bij Microsoft wegging en als zelfstandig adviseur ‘Het Nieuwe Werken’ verder ben gegaan. Ik zocht naar een goede domeinnaam voor mijn bedrijf en stuitte daarbij op www.hetnieuwewerken.nl. Nu wist ik wel dat het domein al bezet was, want ik had het al eens in 2007 geprobeerd. Maar toen stond er niet wat er nu staat. De Desenco groep heeft niet alleen het domein, maar claimt ook het merkrecht: Het Nieuwe Werken (met hoofdletters) en beweert dat al sinds 1993 te voeren. Ze hebben volgens de website van 1993 tot en met 2004 tijdschriften met die titel uitgegeven (maar daar staat het dan weer vooral met kleine letters). Grappig, dus net een paar jaar voor de term echt gaat vliegen zijn zij ermee gestopt. De betekenis die zij er aan hechten heeft vooral betrekking op de huisvesting en de begeleiding in de vastgoedmarkt. Iets anders dus dan ‘wij’ er nu onder verstaan.
De vraag wordt interessant: wie is nu de echte eigenaar van Het Nieuwe Werken: term met hoofdletters plus betekenis?
Mijn persoonlijke mening: wij allemaal. Ik doe dan ook een openlijk beroep op Desenco om de naam terug te geven aan het publieke domein. Geef toe, jullie hebben er sinds 2004 niets meer mee gedaan en ‘wij’ wel!
Laden ...
donderdag, 24 september, 2009 at 6:04
Dik, ik ben ook nog eens naar de etymologische betekening van “Labour” gaan kijken…. labor (n.)
c.1300, “exertion of the body,” from O.Fr. labour (Fr. labeur), from L. laborem (nom. labor) “toil, pain, exertion, fatigue, work,” perhaps originally “tottering under a burden,” related to labere “to totter.” The verb is c.1300, from M.Fr. labourer, from L. laborare, from labor. The verb in modern Fr., Sp., Port. means “to plow;” the wider sense being taken by the equivalent of Eng. travail. Meaning “body of laborers considered as a class” (usually contrasted to capitalists) is from 1839. Sense of “physical exertions of childbirth” is 1595, from Fr. en travail “in (childbirth) suffering” (see travail). Labor Day first marked 1882 in New York City.
Een ding is wel duidelijk, werken is geen lolletje. Het nieuwe werken is misschien wel gericht op het terugbrengen van plezier in het werken. De discussie daarover gaat al wat langer terug in de tijd.
Op dat punt had ook Marx al duidelijke visioenen:…
From The German Ideology, 1846: The various stages of development in the division of labor are just so many different forms of ownership, i.e. the existing stage in the division of labor determines also the relations of individuals to one another with reference to the material, instrument, and product of labor…. As soon as the distribution of labor comes into being, each man has a particular, exclusive sphere of activity, which is forced upon him and from which he cannot escape. He is a hunter, a fisherman, a herdsman, or a critical critic, and must remain so if he does not want to lose his means of livelihood; while in communist society, where nobody has one exclusive sphere of activity but each can become accomplished in any branch he wishes, society regulates the general production and thus makes it possible for me to do one thing today and another tomorrow, to hunt in the morning, fish in the afternoon, rear cattle in the evening, criticize after dinner, just as I have a mind, without ever becoming hunter, fisherman, herdsman or critic….
Dit moet voor jou als socioloog ook geen onbekende zijn.
Tot zover mijn reactie, ik moet nu weer jagen, vissen en achter de kudde aan. Daarna is er weer ruimte voor kritiek.
donderdag, 24 september, 2009 at 6:15
Dik, ik ben ook nog eens naar de etymologische betekening van “Labour” gaan kijken…. labor (n.)
c.1300, “exertion of the body,” from O.Fr. labour (Fr. labeur), from L. laborem (nom. labor) “toil, pain, exertion, fatigue, work,” perhaps originally “tottering under a burden,” related to labere “to totter.” The verb is c.1300, from M.Fr. labourer, from L. laborare, from labor. The verb in modern Fr., Sp., Port. means “to plow;” the wider sense being taken by the equivalent of Eng. travail. Meaning “body of laborers considered as a class” (usually contrasted to capitalists) is from 1839. Sense of “physical exertions of childbirth” is 1595, from Fr. en travail “in (childbirth) suffering” (see travail). Labor Day first marked 1882 in New York City.
Een ding is wel duidelijk, werken is geen lolletje. Het nieuwe werken is misschien wel gericht op het terugbrengen van plezier in het werken. De discussie daarover gaat al wat langer terug in de tijd.
Op dat punt had ook Marx al duidelijke visioenen:…
From The German Ideology, 1846: The various stages of development in the division of labor are just so many different forms of ownership, i.e. the existing stage in the division of labor determines also the relations of individuals to one another with reference to the material, instrument, and product of labor…. As soon as the distribution of labor comes into being, each man has a particular, exclusive sphere of activity, which is forced upon him and from which he cannot escape. He is a hunter, a fisherman, a herdsman, or a critical critic, and must remain so if he does not want to lose his means of livelihood; while in communist society, where nobody has one exclusive sphere of activity but each can become accomplished in any branch he wishes, society regulates the general production and thus makes it possible for me to do one thing today and another tomorrow, to hunt in the morning, fish in the afternoon, rear cattle in the evening, criticize after dinner, just as I have a mind, without ever becoming hunter, fisherman, herdsman or critic….
Dit moet voor jou als socioloog ook geen onbekende zijn.
Tot zover mijn reactie, ik moet nu weer jagen, vissen en achter de kudde aan. Daarna is er weer ruimte voor kritiek.
Today, 6:04:18– Flag – Reply – Delete – Edit – Moderate
donderdag, 24 september, 2009 at 6:15
Dik, ik ben ook nog eens naar de etymologische betekening van “Labour” gaan kijken…. labor (n.)
c.1300, “exertion of the body,” from O.Fr. labour (Fr. labeur), from L. laborem (nom. labor) “toil, pain, exertion, fatigue, work,” perhaps originally “tottering under a burden,” related to labere “to totter.” The verb is c.1300, from M.Fr. labourer, from L. laborare, from labor. The verb in modern Fr., Sp., Port. means “to plow;” the wider sense being taken by the equivalent of Eng. travail. Meaning “body of laborers considered as a class” (usually contrasted to capitalists) is from 1839. Sense of “physical exertions of childbirth” is 1595, from Fr. en travail “in (childbirth) suffering” (see travail). Labor Day first marked 1882 in New York City.
Een ding is wel duidelijk, werken is geen lolletje. Het nieuwe werken is misschien wel gericht op het terugbrengen van plezier in het werken. De discussie daarover gaat al wat langer terug in de tijd.
Op dat punt had ook Marx al duidelijke visioenen:…
From The German Ideology, 1846: The various stages of development in the division of labor are just so many different forms of ownership, i.e. the existing stage in the division of labor determines also the relations of individuals to one another with reference to the material, instrument, and product of labor…. As soon as the distribution of labor comes into being, each man has a particular, exclusive sphere of activity, which is forced upon him and from which he cannot escape. He is a hunter, a fisherman, a herdsman, or a critical critic, and must remain so if he does not want to lose his means of livelihood; while in communist society, where nobody has one exclusive sphere of activity but each can become accomplished in any branch he wishes, society regulates the general production and thus makes it possible for me to do one thing today and another tomorrow, to hunt in the morning, fish in the afternoon, rear cattle in the evening, criticize after dinner, just as I have a mind, without ever becoming hunter, fisherman, herdsman or critic….
Dit moet voor jou als socioloog ook geen onbekende zijn.
Tot zover mijn reactie, ik moet nu weer jagen, vissen en achter de kudde aan. Daarna is er weer ruimte voor kritiek.
Today, 6:04:18– Flag – Reply – Delete – Edit – Moderate
maandag, 28 september, 2009 at 13:39
Volgens mij blijft de term nu zo goed hangen omdat de term Het Nieuwe Rijden de afgelopen twee jaar zo actief gepromoot is….
maandag, 28 september, 2009 at 13:39
Volgens mij blijft de term nu zo goed hangen omdat de term Het Nieuwe Rijden de afgelopen twee jaar zo actief gepromoot is….