Het werkt niet als we elkaar blijven pleasen

Beren zijn sterk, wolven hebben scherpe tanden, vogels kunnen vliegen en eekhoorns klimmen. Mensen zijn eigenlijk nergens echt goed in. Als sociaal dier hebben we in ons DNA opgesloten liggen dat we alleen met elkaar de doelen kunnen bereiken. In ons eentje staan we zwak. En laten we in Het Nieuwe Werken nu juist veel meer zelfstandig, en dus alleen, opereren.

Mensen hebben daarom van nature de neiging om vriendjes met elkaar te blijven, om harmonie na te streven. Maar in organisaties werkt dat ook tegen je.

Existentiële angst

Bij medewerkers leeft onder de oppervlakte nog steeds de existentiële angst om hun baan te verliezen en hun dagelijkse boterham niet meer te kunnen kopen. Nu zie ik u al denken: nee hoor, ik niet. Maar wees eerlijk: vormt het goede verloop van uw carrière niet vaak een overweging om uw echte mening of ongezouten kritiek in te slikken? Wellicht hebt u collega’s of managers immers later nog nodig om een goed woordje voor u te doen. En op een querulant zit niemand te wachten.

Andersom is de manager angstig zijn succesvolle medewerkers kwijt te raken. Want waar haal je snel nieuwe, ervaren mensen vandaan? Door de toenemende vergrijzing en de aanstaande krapte op de arbeidsmarkt, zal dat alleen nog maar moeilijker worden. En in een ingewikkelde ontslagprocedure heeft hij al helemaal geen trek! Zo houden medewerker en manager elkaar in de tang met hun machtsmiddelen en durven elkaar niet aan te spreken op ongewenst gedrag of het niet nakomen van afspraken. Met als gevolg veel onuitgesproken confrontaties, halfgemeende aardigdoenerij en geklets in de wandelgangen (als die er met Het Nieuwe Werken nog zijn).

Misschien de ergste uitwassen vormen de medewerkers die nog wel braaf tussen 8.00 en 16.00 uur op kantoor zijn, maar innerlijk allang ontslag hebben genomen. Triest voor de mens en slecht voor de organisatie.

Vallen en opstaan

Dit alles, terwijl iedereen weet dat er zonder wrijving geen glans is. Juist uit de onderlinge verschillen, de diversiteit aan meningen en het bespreken van gedrag ontstaat ontwikkeling en groei. Ontwikkeling gaat veelal niet gepland, maar met vallen en opstaan. Maar als niemand signaleert dat een individu gevallen is, hoe kunnen we dan ooit leren hem weer te laten opstaan?

In veel bedrijven is het afrekenen of beoordelen dan ook geïnstitutionaliseerd. In functionering-, beoordeling- of zelfs POP-gesprekken kan de leidinggevende gestructureerd en enigszins gekunsteld drie keer per jaar in gesprek met zijn medewerkers. Drie keer per jaar! En zelfs dat vindt de gemiddelde manager een enorme opgave. Echt heel goed werkt het niet om elkaar op deze wijze op het functioneren aan te spreken met als doel te ontwikkelen naar een betere manager of medewerker.

Het Nieuwe Werken is geen wondermiddel

Het Nieuwe Werken betekent op dit punt natuurlijk achteruitgang. Je ziet de ander minder, dus de kans dat je elkaar aanspreekt op fouten, blunders en verkeerde keuzes wordt alleen maar kleiner. Tenminste, zo kijkt filosofe Jacomijn Hendrickx tegen de ontwikkeling aan. Ik ga een eind met haar mee. Het Nieuwe Werken is een prachtige beweging, maar als de reeds aanwezige problemen in de organisatiecultuur niet worden aangepakt, is ze gedoemd te mislukken.

Het Nieuwe Werken is geen wondermiddel voor organisaties om swingend en totaal in flow te worden. Een van de uitgangspunten van HNW is juist dat we moeten leren elkaar aan te spreken wanneer het niet goed gaat. Sturen – of wellicht zelfs controleren – op resultaten. Maar wat doen we vervolgens als iemand zijn resultaten niet haalt? Nemen we dan afscheid? Of gaan we samen aan de slag om te leren en te ontwikkelen, zodat een medewerker een volgende keer wel in staat is de gewenste resultaten te behalen?

We kunnen enkel en alleen de vruchten plukken van vrijheid, verantwoordelijkheid en vakmanschap binnen Het Nieuwe Werken als we samen op zoek gaan naar verbetering en ontwikkeling. Dat begint bij het signaleren van wat beter kan. En als we dat niet doen? Dan blijft er van deze veelbelovende ontwikkeling slechts een leuk designkantoor en een paar nieuwe gadgets over.