HNW: een kwestie van afspraken maken?

Bij Het Nieuwe Werken lopen zowel werkgevers als werknemers regelmatig aan tegen de wettelijke regels. Van oudsher wordt vooral de werknemer beschermd en heeft de werkgever veel verplichtingen. Wat kun je en wat mag je afspreken? En onder welke verplichtingen kun je als werkgever echt niet onderuit?

Wat moet je afspreken?

De relatie tussen werkgever en werknemer is geregeld in het arbeidsrecht. De werkgever heeft vanuit de wet een aantal plichten zoals een algemene zorgplicht en de plicht zich als goed werkgever te gedragen. Vanuit de Arbowet en de Arbeidstijdenwet (Atw) heeft hij weer specifiekere verplichtingen die uiteindelijk allemaal terug te voeren zijn op die algemene zorgplicht. Om te voldoen aan al die wettelijke eisen kan de werkgever over een heleboel zaken afspraken maken met zijn werknemer. Over werktijden, over de werkplek, over het gebruik van mobiele telefoons et cetera.

Maar ondanks die afspraken blijven sommige dingen altijd het terrein van de verantwoordelijkheid van de werkgever. Hij kan de verantwoordelijkheid voor sommige aspecten nooit overdragen aan zijn werknemers. Bijvoorbeeld over de registratie van werktijden en vakantie-uren.

Een schaapsherder in wiens contact stond dat hij zijn vakantie-uren en werkuren zelf moest bijhouden, diende achteraf een claim in bij zijn werkgever. Hij vorderde een slordige 40.000 euro aan achterstallig loon en vakantiedagen. De werkgever had niets bijgehouden en wees de herder op de afspraak die in de arbeidsovereenkomst stond: de werknemer zou zelf de registratie bijhouden van werkuren en vakantiedagen.

Maar dat hielp de werkgever niet. De rechter oordeelde dat de werkgever zijn verplichtingen met betrekking tot de registratie van de werk- en rusttijden uit de Arbeidstijdenwet en de registratieplicht van vakantie-uren uit het Burgerlijk Wetboek niet bij contract kon afschuiven op de werknemer.

De werkgever mag natuurlijk de werknemer vragen om zelf zijn werktijden en vakantie-uren te registreren. De werkgever kan eenvoudig voldoen aan zijn registratieplicht door die urenstaten op te vragen en te bewaren. Zonder dat heeft een werkgever, net zoals de werkgever in het bovenstaande verhaal, geen enkel bewijs. Controle op de juistheid van de registratie is natuurlijk weer een ander verhaal.

Wat kun je afspreken?

Een aantal andere verplichtingen die een werkgever heeft op het gebied van arbeidstijden en arbeidsomstandigheden kan wel, of deels, ondervangen worden door afspraken te maken met de werknemer. Zolang die werkgever de eindverantwoordelijkheid maar neemt. Spreek bijvoorbeeld vaste tijden af waarop werknemers op kantoor zijn, voor vergaderingen, werkbesprekingen en kennissessies.

In veel bedrijven is het thuiswerken ook gebonden aan maximale tijden per week, per maand of een percentage van het wekelijks aantal werkuren. Voor thuiswerken kunnen ook globale tijden of maximale werktijden per dag worden afgesproken, eventueel met elke werknemer apart.

Die afspraken moeten dan natuurlijk wel vastgelegd worden en de werkgever zal op de één of andere manier een controlemogelijkheid moeten inbouwen, bijvoorbeeld door de werknemer te vragen bij thuiswerken op afstand in te loggen op de bedrijfscomputer. Alle afspraken kunnen worden vastgelegd in een aanhangsel bij de arbeidsovereenkomst, in een bedrijfsreglement of als zelfstandig reglement over Het Nieuwe Werken.