Is HNW op zijn retour of gewoon toe aan gezonde kritiek?

Door Roos Wouters van - 2 mei 2013
Reacties gesloten

U Turn en Het Nieuwe WerkenSinds topvrouw Marissa Mayer de 14.000 medewerkers van Yahoo opriep weer terug naar kantoor te komen, lijkt het afgelopen met de vrijheid en blijheid: Het Nieuwe Werken werkt niet. Onderzoek toont aan dat werknemers behoefte hebben aan structuur, het werk lijkt nooit klaar en werkgevers zien de productiviteit helemaal niet toenemen. Reden voor Stichting het Nieuwe Werken Werkt om de praktijkervaringen uit het veld in kaart te brengen tijdens het tweemaandelijkse HNWDiner.

Over één ding zijn de aanwezigen het eens: Het Nieuwe Werken als sjabloon – dat top down over de organisatie heen wordt gegooid, zonder dat het goed functioneren van de individuele medewerkers vooropstaat – ja, dat is op zijn retour.

Bijna topsport

Veel organisaties zijn enthousiast van start gegaan met een integrale visie op Het Nieuwe Werken. Echter, de uitvoering is terechtgekomen bij verschillende afdelingen die vaak door een oude bril naar Het Nieuwe Werken kijken. Zo is er geprobeerd vernieuwingen op traditionele wijze door te voeren en dat leidt tot vreemde praktijken: werkplezier van bovenaf opleggen? Productiviteit verhogen zonder te vragen wat de medewerkers daar zelf voor nodig hebben? Flexibiliteit bieden zonder goede persoonlijke ondersteuning? Het lijkt erop dat Het Nieuwe Werken een organisatiedoel op zich is geworden in plaats van een middel om meer uit de mensen die er werken te halen.

Toch is de noodzaak om vernieuwingen te stimuleren die ervoor zorgen dat medewerkers productiever, innovatiever en met meer werkplezier kunnen functioneren – het oorspronkelijke doel van Het Nieuwe Werken – allerminst op zijn retour. De internationale concurrentiestrijd in combinatie met de voortdurende crisis, dwingt ons alsmaar meer met minder te bereiken. De afgelopen jaren is er dan ook van alles gedaan om goedkoper en efficiënter te gaan werken. Veel productiewerk is naar lage lonenlanden verhuisd en het verhogen van de efficiency is bijna tot topsport verheven. Maar nu de meeste organisaties niet meer kunnen concurreren op kosten – de goedkoopste zijn – moeten ze wel gaan concurreren op (meer)waarde, want een klant die waarde beleeft, is een klant die terugkomt.

Kritische Sociale Indicatoren

Tegen het licht van deze ontwikkelingen zal de organisatie van het werk moeten worden gebaseerd op intelligente aanpassingen aan een veranderende omgeving, en steeds minder op een vast gedefinieerde werkwijze waarin voorspelbaarheid en maakbaarheid van de organisatie en haar omgeving de uitgangspunten zijn. Het is dan ook nodig dat medewerkers autonome, meedenkende en innovatieve krachten zijn, die met gezonde trots voor de organisatie werken. Deze meedenkende medewerkers krijg je alleen niet door, zoals meerdere organisaties nu moeten concluderen, blauwdrukken te ‘implementeren’ en ‘uit te rollen’. Zeker niet als daarbij enkel wordt gekeken naar de harde waarden die een persoon de organisatie oplevert: kennis, vaardigheden, werkervaring, functie, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden.

Het Nieuwe Werken vereist Nieuw Denken, waarbij er een verschuiving moet plaatsvinden van KPI-sturing (Kritische Performance Indicatoren) naar KSI-sturing (Kritische Sociale Indicatoren). Een verschuiving van harde naar zachte waarden: wat is er nodig om te sturen op de loyaliteit van je medewerkers, hoe zet je hun talent en passie in ten bate van de organisatie en hoe creëer je meerwaarde voor hen en de klant?

Het Nieuwe Werken in de KinderschoenenIn de kinderschoenen

Wil je de organisatieprestaties en de kwaliteit van arbeid verbeteren, dan is de betrokkenheid van medewerkers van bepalend belang. Daar waar Het Nieuwe Werken faalt, zo blijkt ook uit onderzoek, is het personeel vrijwel nooit de initiatiefnemer van Het Nieuwe Werken en neemt het ook nauwelijks deel aan de uitvoering ervan. We concluderen dan ook met enige vreugde dat Het Nieuwe Werken zonder betrokkenheid van medewerkers inderdaad op zijn retour is. En dat Het Nieuwe Werken, waarbij medewerkers gestimuleerd worden vernieuwingen door te voeren die hen productiever, innovatiever en met meer werkplezier laat functioneren, helaas pas in de kinderschoenen staat.

Toch is de noodzaak om over te gaan op deze manier van werken allesbehalve op zijn retour. Sterker nog, het is een symptoom van de sociale en technologische ontwikkelingen die we de ‘informatie- en netwerksamenleving’ noemen en deze ontwikkelingen zijn eenvoudigweg niet meer terug te draaien, ook al zou je dat willen.

Dit artikel is gebaseerd op de gedeelde kennis van Minke Buizer (projectmanager transitie en flexibel werken bij drinkwaterbedrijf Vitens), Karen Hop (Projectleider Hfftig, jongerencoaching, Welzijnsorganisatie Wisselwerk), Ingeborg Baltussen (directeur van Verkeer advies), Eelco Voogd (Innvire), Gert Westerveld (Manager Projectbureau GBLT), Alwin Notenboom, (Verandermanager, HNW adviseur, directeur PMtD), Beater van der Velden (Beleidsadviseur Veilig en Gezond Werken bij FNV Bondgenoten), Donald Suidman (uitgever en oprichter van BigBusinessPublishers), Saskia Langenberg (Talent first), Gert van Heun (Oprichter en directeur van Business in Flow), onderzoek van Frank Pot (professor emeritus of Social Innovation of Work and Employment) en Roos Wouters (directeur stichting Het Nieuwe Werken Werkt). 

Deel dit artikel met anderen
Roos Wouters -
Roos Wouters is politicoloog en Sociaal Entrepreneur. Ze geeft al meer dan zeven jaar adviezen, trainingen en lezingen aan overheid en bedrijfsleven over arbeid- en organisatievernieuwing. Zij richt zich met name op de gedragskant van Het Nieuwe Werken. Ook heeft Roos het samenwerkingsverband Het Nieuwe Werken Werkt opgericht dat Het Nieuwe Werken wil bevorderen. Hiervoor heeft ze de Nieuwe Werken Meter ontwikkeld die in 2014 de Aanmoedigingsprijs van Movisie heeft ontvangen! Verder werkt Roos als buiten-promovenda (UvA) aan haar promotieonderzoek over vernieuwing van het sociaal zekerheidstelsel en de kansen van een Burger Service Model.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!