Iedereen ZZP?

Is samenwerken een achterhaald concept? Ik lees veel stukken van toekomstvoorspellers en andere deskundigen over werk in de (nabije) toekomst. Hierbij ontstaat een beeld van een mens die zich als een soort ‘supermachine’ moet neerzetten, voorzien van ijzersterke marketing. Laten we eens kijken waar ons dat gaat brengen.

In de nabije toekomst wordt erop ingezet dat je als individu je werk kunt doen, op momenten die jou passen, op plaatsen waar jij wilt zijn. Je presteert heel concreet, want er wordt op output gestuurd. Ook wordt er gestuurd op een ‘losse’ relatie met het bedrijf, dat verandert van werkgever in opdrachtgever. Je werkt op contractbasis of als freelancer/zzp’er.

Je werk krijg je omdat je heel goed bent in wat je doet. Je zorgt zelf dat je de ontwikkelingen en cursussen volgt. Als de vraag in de markt gaat verschuiven, heb je dat tijdig in de gaten en je hebt je maatregelen getroffen om mee te bewegen. Niet alleen via opleiding, maar ook door al veelvuldig ervaring op te doen in de activiteit die in de toekomst zal worden gevraagd. Dit alles maak je kenbaar door een zeer actief gebruik van de social media. Zo zorg je ervoor dat je altijd als eerste gevonden wordt in zoekopdrachten.

Eenvoudig

Zo ‘eenvoudig’ is het dus. Trainingen en tips over hoe je dit allemaal zou kunnen realiseren zijn er meer dan genoeg beschikbaar. Natuurlijk is er nu eventjes een crisis, maar als je dit alles goed genoeg weet uit te voeren, mag het geen probleem zijn. Het is dus je eigen schuld als je geen werk hebt. Dan heb je je vaktechniek niet op peil gehouden, niet geanticipeerd op ontwikkelingen of ben je niet goed genoeg bezig in de social media.

En, o ja, voor we het vergeten: de economie globaliseert. Dit betekent dat je op zowel prijs als kwaliteit moet kunnen wedijveren met wie dan ook, waar dan ook. Als iemand in India of Brazilië iets beter en/of goedkoper kan dan jij, verlies je wel. Dus daar moet je scherp op blijven.

Mens is geen set productspecificaties

Een aantrekkelijk of zelfs maar realistisch toekomstbeeld? Ik betwijfel het. Ik geloof er niet in dat dit voor de meerderheid, laat staan iedereen, is weggelegd. Bovendien geloof ik niet in de mens die op basis van een set ‘productspecificaties’ kan worden geselecteerd voor een opdracht. Bovendien kunnen mensen helemaal niet meer leren als ze alleen nog maar steeds hetzelfde kunstje mogen vertonen. Innovatie komt tot stilstand. Nederland loopt vast.

In alle schetsen gaat het over het individu als leverancier van arbeid. Is samenwerken nog wel een relevant onderwerp? In sommige beroepen misschien nog wel, maar in meer en meer beroepen lijkt dit nauwelijks het geval.

De verdergaande individualisering in het werk zou volgens velen volgen op een maatschappelijke trend. Maar misschien zijn wij die langjarige trend van individualisering juist wel een beetje zat aan het worden. Misschien willen we weer wat meer samen. Een mens is geen solitair wezen, maar een groepsdier.

Afgezien daarvan zijn er nog wel wat elementen die weer belangrijk moeten worden:

1. Betrokkenheid
We komen pas tot grote prestaties als we ons betrokken voelen bij de organisatie. De organisatie is dan immers ook betrokken bij jou!

2. Doelgerichtheid
De organisatie moet zich weer bewust worden van haar bestaansreden en van daaruit redeneren en acteren. Dit biedt inspiratie en betrokkenheid. Bovendien kunnen we doel en middel daardoor weer van elkaar onderscheiden.

3. Samen versus alleen
In veruit de meeste gevallen komen we in samenwerking tot veel hogere prestaties dan alleen. De meeste mensen voelen zich ook beter en gelukkiger bij samenwerken, het horen bij een groep, sociale cohesie, waardoor ze beter, langer en op gezondere manier belastbaar kunnen zijn.

De veranderende wereld

In de wereld spelen globalisering en individualisering van de klantbehoefte een belangrijke rol. Dit betekent dat voor een deel van het bedrijfsleven het snel kunnen schakelen cruciaal is. Voor de rest van de activiteiten is dit in mindere mate of geheel niet het geval. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de manier waarop werk wordt georganiseerd. Dit speelt echter niet overal in dezelfde mate. Bovendien hoeft dit niet te leiden tot werken gebaseerd op individualisering van het werk.

Ik hoop dat we in 2013 weer echt gaan samenwerken. Dat betekent dat er heel wat moet veranderen. Bedrijven moeten weer gaan beseffen dat medewerkers de kern van hun bedrijf vormen. Dat mensen de bron van inkomen zijn. Dat medewerkers meer zijn dan alleen een kostenpost. Dat er weer echt moet worden samengewerkt vanuit de kern van je bedrijf. Samenwerken aan doelgerichtheid, samenwerken aan sociale innovatie, samenwerken aan duurzaamheid. Samenwerken aan nieuw elan. Samenwerken aan menselijkheid.