Maak creativiteit mogelijk [#KRHNW]
Met dank aan e-office en work21 publiceert Het Nieuwe Werken Blog iedere week een of meerdere hoofdstukken uit het boek ‘Klein receptenboek voor Het Nieuwe Werken’. In het boek geeft Roland Hameeteman samen met Gonny Vink en Ben Kuiken 49 praktische recepten voor Het Nieuwe Werken. De recepten bieden houvast en inspiratie om vanuit verschillende invalshoeken te starten met Het Nieuwe Werken.
Creativiteit op een bedje van zeekraal
Nou wordt het leuk: een recept voor creativiteit. Als we dat konden geven, waren we in één klap miljonair. Maar eigenlijk is het helemaal niet zo moeilijk. Sterker nog: het gaat bijna vanzelf. En het begint (en eindigt) met ruimte.
Laten we dit recept beginnen met hoe het niet moet. Veel bedrijven maken de fout dat ze creativiteit in het proces willen stoppen. Ze proberen creativiteit te managen, dat wil zeggen: ze proberen het te stimuleren en te sturen. Ze richten een R&D-afdeling in en maken afspraken met hun knappe koppen over het aantal vindingen en patenten dat ze volgend jaar moeten afleveren. Ze organiseren brainstormsessies, hangen ideeënbussen op en loven een prijs uit voor de meest creatieve afdeling van het bedrijf. Geen wonder dat het maar niet wil vlotten met de innovatie in Nederland.
De uitzondering op de regel
Creativiteit begint ermee dat je je realiseert dat het iets heel anders is dan het proces (zie recept 15). Het vraagt om een heel andere houding, en het valt zeker niet te managen. Is de wereld van het proces gebaat bij eenvormigheid, voor de wereld van de creativiteit is dat juist dodelijk. Daar gaat het om de afwijking, de uitzondering op de regel, de chaos soms.
Het enige dat je daarvoor nodig hebt, is ruimte. De mens is van nature namelijk een creatief wezen. Hij wil niets liever dan groeien, nieuwe dingen bedenken en leren. Alleen wordt die natuurlijke creativiteit gefnuikt in het proces, in de fabrieken van eenvormigheid die we in de vorige eeuw hebben opgericht. Het proces verzet zich in al zijn poriën tegen elke vernieuwing, tegen elke vorm van creativiteit. Dus moet je de creativiteit uit het proces halen en een eigen domein geven. Dat proces moet je goed geregeld hebben, maar dan is het tijd voor leuke dingen. En die leuke dingen ontstaan inderdaad bijna vanzelf, door los te laten.
Organisatiecultuur
Nou klinkt dat allemaal wel heel gemakkelijk. En inderdaad komt er nog wel iets meer bij kijken dan alleen loslaten. Het moet in de cultuur van je organisatie zitten, in de genen van je bedrijf om creativiteit de ruimte te geven. Mogen medewerkers bijvoorbeeld een nieuwe business proberen op te zetten terwijl je niet weet of die ook wat oplevert?
Of moeten ze dan eerst een uitgebreide businesscase maken? En hoe ga je om met ideeën van medewerkers? Wordt daar eerst maandenlang over vergaderd om uiteindelijk in een diepe lade te belanden? Of zeg je ‘ga maar doen’? Het zijn ook hier weer de kleine dingen die het hem doen.
In welke eeuw zit je?
Ten slotte nog een opmerking over dit en het vorige recept: zoals we in het begin van dit recept schreven, maken veel organisaties de fout dat ze creativiteit in het proces willen stoppen. Andersom gebeurt ook: men wil creatief zijn in het proces. Dat is vragen om moeilijkheden. Realiseer je daarom altijd goed in welk gedeelte van de organisatie je zit: in het twintigste-eeuwse of in het eenentwintigste-eeuwse deel. Het ene moment maak je deel uit van een proces en dien je je aan de regels en afspraken te houden (uren schrijven!), de andere keer mag je helemaal losgaan en alle regels aan je laars lappen.
Volgende week recept 17: Een eenvoudig recept voor telewerken; Pommes de mobile. Lees het vorige recept: Regel de zaken gewoon goed, Proces de Bordeaux, of begin bij het eerste recept van Klein receptenboek voor Het Nieuwe Werken.