The making of … een boek (2)

In deze tweede aflevering van ‘the making of …’ beschrijf ik de inhoud het boek zoals ik dat op hoofdlijnen voor me zie. Voor een introductie van deze ‘the making of ..’ serie, zie hier en hier. De inhoud is nog in ruwe, ongepolijste vorm. De maand juni is bedoeld om het allemaal helder op een rijtje te krijgen en de juiste verbanden te leggen. Dat doe ik door veel (her)lezen, interviewen, luisteren, nadenken en bloggen.

Hoofdlijn

De inhoud van het boek is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. De werktitel is ‘Fundamenten van Het Nieuwe Werken’ en vier van die fundamenten zijn mens, werk, organisatie en leiderschap. Daarover gaat het boek en uiteraard de relatie van die fundamenten met Het Nieuwe Werken.

Mens

Wat is de mens, wat wil hij, wat drijft hem, wat kan hij, waaruit bestaat hij, hoe komt hij het best tot zijn recht (en doel) en meer van dat soort vragen. Ik begin met een beeld van de mens te geven zoals aan coaches geleerd wordt. Dat is een heel positief verhaal en ik weet dat je daar van alles tegenover kunt stellen. Ik ben niet naïef. Maar ik geloof in de kracht van positief denken en dat je veel meer bereikt met ‘witkijken’ dan met zwartkijken. Qua drijfveren er genoeg literatuur over de diepere motivaties van mensen zoals het recent verschenen Drive (affiliate link) van Daniel Pink. Naast motivatie kun je ook kijken naar de mentale en emotionele capaciteiten van mensen; en wellicht ook de morele kant zoals die in onze cultuur naar voren komt: je bent vrij, maar dan ook verantwoordelijk. Wanneer komt de mens het best tot zijn recht en is de mens het meest effectief? Uiteraard komt hier Covey aan bod met zijn Seven habits of highly effective people (affiliate link). De algehele lijn is dat de mens het best tot zijn recht komt in zijn werk, tenminste als dat werk in overeenstemming is met zijn talenten en drijfveren.

Werk

Werk is veel belangrijker voor mensen dan ze (we!) zelf maar willen toegeven. Uit onderzoek van TNO blijkt dat als mensen hun baan verliezen ze vaak in een diepe depressie terecht komen. Het beroemde onderzoek van Mihaly Csikszentmihalyi in zijn boek Flow (affiliate link) geeft aan dat mensen zich het prettigst voelen als ze aan het werk zijn, maar toch vrije tijd prevaleren boven werk; hoewel ze zich daarbij aantoonbaar minder vaak prettig voelen. Die tegenstrijdigheid zegt iets over onze diepere – wellicht onbewuste – gevoelens over werk: werk is iets dat moet, dat niet leuk is, een opoffering enzovoort.

Je kunt werk vanuit minimaal vier invalshoeken bekijken: een middel om in inkomen te voorzien, een middel om aanzien/status/erkenning te krijgen, een manier om jezelf te ontplooien en het handelen vanuit een interne roeping. Het mooiste is natuurlijk als je al die vier invalshoeken in dezelfde ‘baan’ kunt vinden. Maar mensen die dat niet hebben, gaan op zoek naar andere activiteiten naast hun betaalde baan. En zo kan een nauwelijks nog gemotiveerde hoofdagent een nevenactiviteit hebben als voorzitter van een voetbalvereniging; om maar eens wat te noemen.

Voor organisaties is het zaak om werk te creëren waarin medewerkers wel die vier aspecten van werk terug kunnen vinden. Want dan is de kans veel groter dat ze hun betaalde baan met passie en beleving doen. En daarmee raken we uiteraard aan de kern van Het Nieuwe Werken.

Organisatie

Daar heb ik eerlijk gezegd nog het minst over nagedacht. Een organisatie is een ‘mentale constructie’  waarin mensen met elkaar samenwerken om een doel te bereiken en om producten of diensten te maken en leveren. Om dat op een effectieve en efficiënte manier te doen moet het werk enerzijds verdeeld of opgedeeld worden en anderzijds weer gecoördineerd. Dat is een beetje de basisdefinitie van een organisatie. Maar een organisatie is ook een samenzijn van mensen die iets met elkaar hebben en willen. In grote organisaties vind je dat wellicht alleen terug op het afdelingsniveau: een groep mensen die samenwerken met elkaar en elkaar dagelijks of in elk geval veelvuldig zien/horen/lezen.

Een organisatie kan van vlees en steen zijn zoals Mark Mobach zijn boek (een organisatie van vlees en steen – aff. link) genoemd heeft, maar aangezien een organisatie primair een mentale constructie is, kan die organisatie ook heel goed virtueel zijn. Dat laatste zie je steeds vaker dankzij de ICT. Uiteraard heb je allerlei tussenvormen in ‘vlees en steen’/’virtueel’ en ook samengestelde organisaties: een organisatie van organisaties of omgekeerd organisaties binnen een andere organisatie.

Een organisatie die Het Nieuwe Werken omarmt is een organisatie die met het ene oog doelgericht en efficiënt is en met het andere oog de medewerkers de ruimte biedt om de baan van hun leven te hebben.

Leiderschap

Je hebt leiders en je hebt volgers. Zo zit de werkelijkheid nu eenmaal in elkaar. Maar je hebt diverse vormen van leiderschap en niet iedereen blinkt overal in uit. Dus je hebt meerdere soorten leiderschap nodig in een organisatie. Ik onderscheid vier vormen van leiderschap. In de eerste plaats de visionair leider. Dat is iemand die iets ziet wat anderen nog niet zien, in staat is anderen daarvoor enthousiast te maken en zelf voorop gaat in de reis/strijd.  Daarnaast de ondersteunend, ‘dienend’ of coachend leider. Die is er primair op gericht om het beste uit anderen te halen. De verbindend leider is iemand die goed is in ‘netwerken’ en die weet dat het delen van zijn netwerk met anderen net is als het delen van kennis: zijn totale netwerk groeit er alleen maar van. Deze drie leiderschapsvormen zijn vooral gericht op andere mensen. De vierde en laatste vorm is zelfsturend vermogen of zelf leiderschap. Zelfleiderschap is cruciaal in de wereld van Het Nieuwe Werken waarin de omgeving steeds dynamischer en complexer wordt en je steeds meer vrijheid en daarmee keuzemogelijkheden krijgt. Iedereen die acteert in Het Nieuwe Werken moet zich minimaal verder ontwikkelen in zelfleiderschap.

Kop en staart

Het boek bestaat niet alleen uit deze vier losse delen maar moet ook ingebed worden in Het Nieuwe Werken. Dat betekent minimaal een hoofdstuk vooraf om het werkgebied van het boek te introduceren en minimaal een hoofdstuk achteraf met hoe je de vier fundamenten in relatie tot elkaar moet zien.

Dat is in het kort hoe het boek er uit gaat zien. En nu weer snel het bos in om meer inspiratie op te doen en verbanden te leggen. Jouw reacties zijn van harte welkom. Gebruik bij twitteren over dit boek alsjeblieft hashtag #hnwboek3