Met je kop in het zand door het nieuwe arbeidsland

Door Victor de Pous van De Pous - 20 augustus 2013
Reacties gesloten

HNW: de arbeidsrechtbalans slaat vooralsnog door in het voordeel van de werknemerWerkgevers willen risico’s beperken of uitsluiten, maar waren zich onvoldoende bewust van de bijzondere aspecten en risico’s van mede op afstand werken in relatie tot digitale technologie en automatische gegevensverwerking. Deze situatie herhaalt en versterkt zich bij de nieuwe arbeidsrelatie. De sterk verouderde HR-regels vereisen in het licht van ontwikkelingen als de flexibele werkplek, mobile and cloud computing en Bring Your Own Device een grondige reformatie. En wel met spoed.

Even terug in de tijd. De opmars van de pc – het magische bedrijfsmiddel – viel grosso modo samen met entree van de Arbeidsomstandighedenwet, die naast veiligheid en gezondheid het begrip welzijn introduceerde en normeerde. Dat was 1983. Sinds de jaren negentig hebben rechtsgeleerden, werkgevers en de vakbeweging het telewerken van toen en de huidige nieuwe arbeidsrelatie regelmatig – en in koor, maar met verschillende motieven – arbeidsrechtelijk op scherp gesteld. In strijd met het recht of ten minste sterk risicoverhogend.

Aan die bangmakerij kwam in 2011 deels een einde. De hoofdconclusie van een studie van de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, luidt klip en klaar (en weinig verrassend) dat het arbeidsrecht niet beperkend of beknellend werkt.

ICT-recht centraal

Wij onderbouwen al jaren dat het recht met betrekking tot digitale technologie en de informatiehuishouding de invoering van nieuwe manieren van werken weliswaar niet in de weg staat, maar dat juridische normering per organisatie om extra aandacht vraagt en bovenal onvermijdelijk is. De redenen hiervoor zijn divers van aard en stuk voor stuk van gewicht, zoals het voorkomen van softwarepiraterij of privacyinbreuk. Of het beschermen van commerciële en technische knowhow. Denk verder aan de continuïteit van bedrijfsprocessen in geval van incident en calamiteit. En vergeet bijvoorbeeld het voldoen aan handelsrechtelijke en fiscale bewaar- en andere verplichtingen niet. Informatie is het ‘levensbloed’ van iedere moderne organisatie, zoals de Engelsen dat terecht noemen. Ga daar dus niet achteloos mee om.

Werknemers doen waar ze zin in hebben

Nog niet overtuigd? Buitengemeen actueel is de praktijk dat ICT, zowel aanschaf en gebruik, hoe langer hoe vaker ontsnapt aan het management van de automatiseringsafdeling. Werknemers gebruiken eigen apparatuur, en belangrijker: zelfgekozen en geïnstalleerde computerprogramma’s en apps ten dienste van hun arbeid.

Een verstrekkend gevolg daarvan is dat de verwerking van de bedrijfsinformatie zich letterlijk aan zeggenschap en controle van het bestuur van bedrijf of overheidsorganisatie onttrekt. Niemand heeft nog overzicht waar welke bedrijfsinformatie zich bevindt, laat staan inzicht in de vraag of de gegevens in overeenstemming met de geldende – wettelijke en contractuele – voorschriften worden verwerkt.

Bricks, Bytes, Behaviour, Het Nieuwe WerkenDataclassificatie

De toepasselijke rechtsregels zijn mede afhankelijk van de aard van de data. Betreft het persoonsgegevens (van werknemers, klanten, et cetera) en andere informatie, zoals financiële gegevensverwerking, of bijvoorbeeld bedrijfsgeheimen. Die constatering vraagt allereerst om dataclassificatie, waarschijnlijk mede gebaseerd op de business rules van de organisatie.

Voor alle duidelijkheid: verwerking betreft een nogal ruim begrip, waaronder de Wet bescherming persoonsgegevens verstaat: ‘Elke handeling of elk geheel van handelingen met betrekking tot persoonsgegevens, waaronder in ieder geval het verzamelen, vastleggen, ordenen, bewaren, bijwerken, wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiding of enige andere vorm van terbeschikkingstelling, samenbrengen, met elkaar in verband brengen, evenals het afschermen, uitwissen of vernietigen van gegevens’.

Bestuurders hebben geen enkel excuus meer om hun zaken niet op te brengen.

Deel dit artikel met anderen
Victor de Pous - Bedrijfsjurist en industrie-analist
Victor de Pous is bedrijfsjurist en industrie-analist. Hij houdt zich sinds 1983 bezig met de rechtsaspecten van digitale technologie en de informatiemaatschappij. Daarnaast is hij onder andere mede-oprichter en secretaris van de Stichting International Telework Foundation. Ook was hij hoofdredacteur van Vakblad Telewerken, Tijdschrift voor Moderne Organisatievormen.
Zie zijn linkedin profiel voor meer informatie.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!
De reacties zijn gesloten