Mindmapping, een van de pijlers van Het Nieuwe Werken? (Deel 2)

Door Jerre Lubberts van World of Minds - 26 mei 2011
8 Reacties

Mindmap activiteiten kenniswerker_150Dit is deel twee in de zoektocht hoe mindmapping kan helpen je werk beter te doen. In deel één heb ik me afgevraagd wat dat ‘beter doen’ inhoudt en of het mindmappen daar zo’n belangrijke rol in speelt dat het een van de pijlers onder Het Nieuwe Werken zou moeten zijn. In dit en het volgende deel ga ik een aantal toepassingsgebieden af om na te gaan in hoeverre bestaand onderzoek mijn persoonlijke ervaringen bevestigt. In het volgende deel zal ik een uitspraak doen of mindmappen een pijler van HNW zou moeten zijn.

Verbetert Mindmappen je presentatievaardigheden?

Een belangrijk onderdeel van het werk van de kenniswerker is kennis te delen. Dit gebeurt onder andere door het geven van presentaties. Uit een onderzoek van Mento et al (1999) over de applicaties van mindmapping in hogere managementopleidingen werd duidelijk dat een aantal deelnemers van het onderzoek overtuigende presentaties gaf met behulp van slechts een overheadprojectorsheet van hun mindmap. Ze konden het gepresenteerde materiaal effectief hanteren, omdat de informatie was genoteerd en opgeslagen op een geïntegreerde holistische manier in plaats van op lineaire wijze. Deelnemers konden de kennis beter internaliseren omdat het hun eigen (visuele) weergave was.

Zelf heb ik zowel ervaring met het presenteren vanuit één enkele statische mindmap, zoals hierboven omschreven, als met het opbouwen in stappen van een presentatie aan de hand van een elektronische mindmap. In de eerste aanpak merk ik dat het makkelijk is om een lange ingewikkelde presentatie te onthouden als ik de mindmap vooraf zelf heb gemaakt. Zo kreeg ik vorige week een blue screen of death midden in mijn keynote speech voor een volle zaal. Dit was voor eerst dat ik letterlijk zonder visuele ondersteuning kwam te staan. Gelukkig kon ik verhaal continueren ‘uit het blote hoofd’ en bleek ik nadat mijn laptop opnieuw was opgestart precies op de verhaallijn te zitten.

In de praktijk merk ik dan ook dat de tweede aanpak voor mij het best werkt: samen met het publiek de mindmap per tak afgaan. Ook als je dit met modernere presentatiemethoden vergelijkt, zoals ik vorige week deed met mijn Crowdsourcing Pecha Kucha-presentatie of dit Prezi-voorbeeld. Als je een elektronische mindmap eerst in zijn geheel toont om daarna je publiek per tak van de mindmap stap voor stap door de informatie heen kunt loodsen, krijg je meer vragen, enthousiaste reacties en kun je makkelijker een verslag nasturen met de vragen van je publiek daarin opgenomen.
Mindmap verander componenten_550
Zeker als je weer bij het gehele plaatje en je eindconclusie eindigt. Een beter resultaat bereik je, in mijn ervaring, als je anderen de mogelijkheid biedt om de elektronische mindmap aan te vullen. Dan wordt het vormen van nieuwe kennis een groepsproces. Dat kan ook online. Zie bijvoorbeeld dit boekuittreksel van Daniel Pink (A Whole New Mind) met dialoogsysteem.

Bevordert Mindmappen de groepssamenwerking?

Mindmappen is een goede techniek om samen met anderen plannen te ontwikkelen, kennis over te dragen en projecten te implementeren. Mijn ervaring in projecten is dat het samen mindmappen je in staat stelt op een dynamische en creatieve wijze gebruik te maken van de inbreng van alle leden. Alle ideeën en uitspraken kunnen worden opgeslagen op de juiste plek in de mindmap en kunnen op één tijdstip openlijk besproken worden – ook online door gebruik te maken van mindmapping tools in de cloud. Doordat iedereen ‘gehoord’ en ‘gezien’ wordt, ontstaat draagvlak. De mindmap representeert op een hiërarchische gestructureerde ‘uitwaaierende’ wijze de gedachtestappen die tijdens projectbesprekingen en groepsbrainstorms aan de orde zijn gekomen. Dit kan ook in een langduriger proces met meerdere mindmapping-bijeenkomsten.

Onderzoek van Zampetakis et al (2007) gaf aan dat studenten de voorkeur gaven aan in teams werken met mindmaps. De mindmaps maakten mogelijk dat zij een synergistische interactie konden ontwikkelen, collectieve kennis konden verzamelen en konden werken met een group minded attitude, ofwel: handelend vanuit een ‘gezamenlijk mentaal model’. De stroming van communicatie tussen de leden van de groep heeft volgens Zampetakis et al bijgedragen aan het creatieve proces.

Stimuleert Mindmapping je creativiteit?

Het maken van mindmaps stimuleert volgens mijn cursisten de creativiteit en het genereren van nieuwe ideeën niet alleen tijdens het eigen denkproces, maar ook in brainstormsessies met grotere groepen. De ruimtelijke presentatie helpt een beter overzicht te verkrijgen en maakt het leggen van nieuwe verbindingen gemakkelijker en zichtbaarder. Je kunt op één enkel A4tje een groot aantal ideeën, gedachten, en verbindingen in de mindmap maken.

Toen mindmapping werd ingezet tijdens een brainstorm om de belangrijkste curriculumgerelateerde kwesties van een opleiding te identificeren, werd tijdens het bestuderen van de uitkomsten duidelijk dat zowel de kwantiteit als kwaliteit van de gegenereerde onderwerpen was verbeterd. Deelnemers rapporteerden achteraf dat de brainstorm ertoe had geleid dat ze alle zorgpunten als geheel maar ook als losstaand in verband met elkaar hadden kunnen zien in een sfeer die ze hadden ervaren als open, participatief en uitnodigend. Het gebruik van mindmapping-software had de deelnemers ook de gelegenheid geboden te reflecteren, veranderingen voor te stellen en op associaties te komen (Paykoc et al, 2004).

Kapstok

Al deze onderzoeken onderbouwen de persoonlijke ervaring dat mindmappen een positieve bijdrage levert aan activiteiten als samenwerken, schrijven, brainstormen, presenteren, organiseren en het vergroten van de creativiteit.

Lees ook Mindmapping, een van de pijlers van Het Nieuwe Werken (deel 1)

Deel dit artikel met anderen
Jerre Lubberts - Adviseur en trainer
Jerre Lubberts werkt als adviseur en trainer bij World of Minds. Dit bedrijf richt zich op het versterken van de 'denk- en doe-kracht' van mensen, teams en organisaties. Niet alleen om tijd te besparen en het werkplezier te vergroten maar ook om veranderprocessen te versnellen. Dat doen ze o.a. door trainingen, personal coaching en door 'denksessies' te ondersteunen met een ervaren moderator en ‘livemindmapper’. Een denksessie kan een vergadering, strategie-, brainstorm- of kennis-sessie zijn, maar ook een project start-up of een paneldiscussie tijdens een congres.
Wat zijn uw gedachten over dit onderwerp? Deel ze hieronder met andere lezers!

8 reacties


    Manonvanvelzen zegt:

    Welke app is dit? Ben nog op zoek naar een betere

      Jerre Lubberts zegt:

      Hoi Manon,
      Hier staat een overzicht van alle mindmapping applicaties: http://www.hypershifters.nl/reviews-tests/onderzoek-en-vergelijkingsmethode/ (desktop en on-line). Ik gebruik zelf op de desktop voor gevorderde mindmapping toepassingen Novamind en MindManager (zeker vanwege de add-ins: http://www.youtube.com/user/hypershifters#p/u/7/0aiZyaZh2to)Voor ‘creatieve’ mindmaps gebruik ik iMindmap en voor on-line vaak Mindmeister. Voor je smartphone en iPad is het nog te onrustig om iets goed aan te bevelen. Hangt sterk af van hoe je wil werken. Hier staat een vergelijking: https://spreadsheets.google.com/ccc?key=0AktmAiJH-ZuOdHpNY0lXS0p5ZlNxNWlPMmtydy1tN3c&hl=en#gid=0Suc6!Jerre.

      Cathy Camertijn zegt:

      ik gebruik tinking space. wel tevreden hierover. kan communiceren met mindmanager pro op pc en omgekeerd.

    Michel Mooij zegt:

    Mindmappen is geweldig. Veel meer toepassen!
    Maar het heeft net zo min met het Nieuwe Werken te maken als praten, luisteren, denken enzovoort.Ik gebruik mindmappen om een containerbegrip als HNW te ontrafelen en in al zijn aspecten in kaart te brengen, zowel individueel als collectief. Kijk voor een voorbeeld op: http://www.workspace.nl/?p=2329

      Jerre Lubberts zegt:

      Hoi Michel,

      Ik heb gemerkt dat mindmappen als denktechniek juist kan helpen om beter te luisteren en in gesprek te gaan. Jij zegt dat het weinig te maken heeft met praten, luisteren en denken. Maar het mindmappen is van oorsprong juist een denktechniek (veel mensen denken dat het alleen een tekentechniek is of zelfs alleen maar een app voor de iPad is!). Als je het als denktechniek beschouwd dan heeft het juist ook met praten en luisteren te maken.

      Luisteren of horen?
      Veel mensen luisteren wel maar horen niet of praten veel maar zeggen niets. Ik merk ook dat je sterker staat als je samen denkt en niet alleen.

      Mindmappen is van oorsprong een denktechniek
      We denken dat Tony Buzan het mindmappen heeft uitgevonden maar het was het werk van 
      Roger Sperry, een neuropsycholoog die experimenteerde met het doorsnijden van de corpus callosum van epilepsie patienten, dat aan de basis stond van het moderne hersenonderzoek en daarmee het mindmappen als denktechniek.

      Beter parten en luisteren
      Als je mindmapping toepast als denktechniek kan het je ook helpen om de pauze tussen actie en reactie beter te benutten. Ook om buiten patronen te denken, op te stijgen en te analyseren, denken in hoofd- en bijzaken en je in te leven in je gesprekspartner(s) door afstand van je eigen denken te nemen. Dan krijg je inzicht in de verschillen van inzicht en gaan we minder dicht langs elkaar heen communiceren. Dan ga je beter luisteren en praten. 

      Meer dan alleen denken?
      Misschien is het niet alleen het beter denken maar is het een combinatie van zaken zoals ook houding, bewustwording en motivatie. Maar goed daar ga ik in deel 3 verder op in.

      Bedankt voor je reactie!

      Jerre.

        Michel Mooij zegt:

        Beste Jerre,

        Luisteren, oftewel lezen gaat bij jou niet zo goed!

        Ik heb gezegd dat mindmappen net zo min met het nieuwe werken te maken heeft als praten, luisteren en denken.

        Daarmee zet ik mindmappen dus juist op één lijn met praten, denken en luisteren.
        Ik zie alleen de relatie met het nieuwe werken niet.

    Jerre Lubberts zegt:

    Ik kreeg een tweetje of ik nog tips had om meer uit groepen te halen? Hier heb ik wat voor jullie neergezet: http://www.worldofminds.com/projects/modereren/index.html Suc6! Jerre.

    Margot zegt:

    Alle interessante theoretische en praktische argumenten daargelaten, hoe maak je nou een mindmap in de praktijk? Hoe beslis je welke onderwerpen en verbanden je in een structuur beeld-vormend neerzet??