Mobiliteit en HNW: Een krachtige coalitie met een sleutelrol voor de overheid (2)
Afgelopen jaren is een sterke relatie gelegd tussen Het Nieuwe Werken en mobiliteit: Dankzij HNW minder files. Ligt een continuering en versterking van deze relatie voor de hand? Of wordt het tijd deze weer los te laten? En kan de overheid zich al terugtrekken? In het vorige deel keek ik terug op eerder genomen overheidsinitiatieven op het gebied van mobiliteitsmanagement. In dit deel een vooruitblik met onder andere suggesties voor een meer HNW-benadering van de mobiliteitsvraagstukken en meer marktwerking.
Bij welk ministerie zit het geld?
Het Ministerie van Infrastructuur & Milieu financierde de Taskforce
MobiliteitsManagement en financiert nu het Platform Slim Werken Slim Reizen. De link met dit ministerie is eigenlijk raar, je zou verwachten dat Sociale Zaken & Werkgelegenheid of Economie, Landbouw & Innovatie zich hiervoor zouden inspannen. Realiteit is dat niet alleen de afgelopen jaren, maar zeker de komende jaren, Infrastructuur & Milieu één van de weinige ministeries is waar nog veel geld beschikbaar is voor projecten en initiatieven. Het huidige programma Beter Benutten beschikt in deze tijden van bezuinigingen over verrassend veel geld voor met name de stedelijke regio’s.
Naar een volwassen mobiliteitsmarkt
De zeer omvangrijke geldstromen uit dit Beter Benutten programma van het ministerie van Infrastructuur & Milieu hebben tot gevolg dat we nog ver verwijderd zijn van een gezonde mobiliteitsmarkt. De grote bedragen die nu beschikbaar zijn voor regio’s maakt dat, net zoals een paar jaar geleden bij de Taskforce MobiliteitsManagement, geld binnenhalen en besteden een doel op zich wordt. Projectenlijstjes krijgen de overhand. En dan komen daar de bureaucratische en aanbodgerichte subsidieregelingen zoals de MKB voucherregeling, die veel strategisch gedrag uitlokken, nog bij.
Van een echte vraaggerichte werkgeversaanpak is daardoor nog steeds nauwelijks sprake. Ik hoor veel betrokkenen dezelfde vragen stellen die in Taskforce MobiliteitsManagement-verband enkele jaren geleden ook werden gesteld. Hoezo leren? Kwalijk gevolg hiervan is onder meer dat werkgevers terughoudend zijn in het zelf investeren in mobiliteit en HNW. Ook als commerciële partij die mobiliteitsdiensten en advies aanbiedt word je nu min of meer ‘gedwongen’ de subsidiestromen te volgen. Gevolg: de volwassenwording van de markt laat op zich wachten.
Regio’s, leer van elkaar
De verschillen tussen regio’s zijn op het gebied van mobiliteitsinitiatieven groot, zeker als het gaat om echte betrokkenheid van werkgevers. Voorbeelden te over waar ondernemerschap de ruimte krijgt en tot succes leidt en je de energie en het enthousiasme voelt, ook bij werkgevers. Zoals het programmamanagement in Maastricht, de werkgeversaanpak in Utrecht en de MKB-aanpak in Arnhem-Nijmegen. Leer hiervan en stop met die stroperige overheidsgerichte energie leegslurpende praatclubs en beleidsprocessen. Zorg dat regio’s echt van elkaar leren in plaats van elkaar te beconcurreren. Het Platform Slim Werken Slim Reizen dat als enige tussen de partijen staat, zou hier een sleutelrol bij moeten vervullen.
Zet de energie centraal
Laat daarbij niet het geld, maar de transitie waarvan we nu aan het begin staan leidend zijn bij het doen en laten. Stop met subsidieprogramma’s en stuur op ‘HNW’-wijze het proces aan door ‘energie’, verfrissende communicatie en menselijke kwaliteiten centraal te stellen. In plaats van machtsspelletjes, projectenlijstjes en sturing op criteria die niks zeggen over het werkelijke commitment van werkgevers. Identificeer de pareltjes en beloon deze als platform en ministerie. Innoveren en het verschil maken is mensenwerk bij uitstek. Erken dat en handel er naar!
Opereer kaderstellend
In plaats van veel geld te stoppen in projecten en subsidieregelingen zouden het ministerie van Infrastructuur & Milieu, en ook andere ministeries, er goed aan doen meer kaderstellend te opereren en te bewaken dat actoren daadwerkelijk bijdragen aan een duurzamere mobiliteit. Voordeel: je hebt slechts een fractie van de beschikbare middelen nodig en je bereikt veel eerder je beleidsdoelen. Wil je dat de markt van mobiliteit zo snel mogelijk volwassen wordt en vernieuwt? Of dat het, zoals bij het openbaar vervoer, aan een subsidie-infuus hangt en stilstaat qua ontwikkelingen?
Gezamenlijk platform blijft nodig
Kaderstellend opereren betekent niet helemaal loslaten en alles over de schutting gooien, maar wel slim regie houden op het transitieproces door publieke belangen te borgen en de randvoorwaarden te creëren voor werkgevers en aanbieders die bijdragen aan het duurzaam verankeren van HNW en mobiliteitsmanagement. Door het stroomlijnen van regelgeving op het gebied van arbeid en fiscaliteiten die de transitie in de weg zitten. Door het verder professionaliseren van haar opdrachtgeverschap en dat van decentrale overheden. Dit kan niet zonder een platform dat met een heldere doelstelling de brug slaat tussen overheden, werkgevers en werknemers.
Uitdaging voor de minister
Het is ontzettend jammer om vast te stellen dat de overheid, naast al het goede werk dat zij doet bij het faciliteren van de transitie rond werk en mobiliteit, onvoldoende leert van het verleden. Ik daag Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur & Milieu uit te erkennen dat een succesvolle transitie rond werk en mobiliteit andere prioriteiten en aanpak vraagt dan die van veel traditionelere beleidsprocessen.
Laat de markt zijn werk doen
Lever een duurzame bijdrage aan de transitie naar duurzaam werken en mobiliteit door van Slim Werken Slim Reizen een blijvend, echt innovatief, organisch en lerend beleidsproces te maken waarbij ‘harde’ korte termijn resultaten niet altijd leidend zijn. Laat de markt zijn werk doen, door de partijen veel meer hun eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. Daag hen uit om met slimme proposities te komen die écht gaan bijdragen aan de activering van werkgevers en gedragsverandering. Faciliteer dit proces, borg continuïteit en laat het verder los! Dat kan niet zonder een op vernieuwing en resultaat gestuurde intermediair die de brug slaat tussen partijen!
Dit is deel 2 van een tweeluik over de relatie tussen HNW en mobiliteit en de rol van de overheid daarin. Eerder verscheen deel 1 met een terugblik op de genomen initiatieven van de afgelopen jaren zoals De Week van Het Nieuwe Werken en de rol van het Platform Slim Werken Slim Reizen.
zaterdag, 24 maart, 2012 at 12:25
Test
zondag, 25 maart, 2012 at 21:16
Beste Lars, wat ben je ontzettend duidelijk en toch subtiel in deze blog. Alles wat wij ervaren in de afgelopen periode zet jij kort, keurig, krachtig, maar vooral uitdagend op (digitaal) papier. Chapeau!