Zo verslavend is e-mail

Veel mensen hebben een ongezonde obsessie voor e-mail. Uit een Australisch rapport (Email has made slaves of us) blijkt dat werknemers gemiddeld 14,5 uur, dus bijna twee werkdagen per week, besteedden aan het controleren, lezen, ordenen, verwijderen en beantwoorden van e-mail. Wat is hier aan de hand? Over onmiddelijke behoeftebevrediging en zelfbeheersing.

Zelf heb ik gemengde gevoelens bij e-mail. Het is een handig medium om met mensen te kunnen communiceren. Maar meer en meer wordt van mij verwacht dat ik zeer regelmatig mijn e-mail check. Doe ik dat niet dan loop ik het risico een belangrijke mededeling, bijvoorbeeld een geannuleerde vergadering, te missen. Met alle gevolgen van dien. Dit continu checken van e-mail versterkt de verslavende werking van e-mail. (Vandaar dat Blackberry’s ook wel Crackberry’s worden genoemd.) Maar er is meer aan de hand.

Skinner zijn experiment met ratten
Om de verslavende werking van e-mail te begrijpen wordt een vergelijking met het experiment van gedragspsycholoog B.F. Skinner ‘schema’s van bekrachtiging’ gebruikt. Dit gaat over de relatie tussen een handeling (in zijn geval een hongerige rat die aan een hendel trekt) en de beloning (eten). Skinner maakte onderscheid tussen:

• vaste-ratiosschema’s van bekrachtiging: de rat krijgt na een vast aantal keer aan de hendel trekken zijn beloning – dit is na een tijdje geen verrassing meer.
• variabele-ratioschema’s van bekrachtiging: de rat krijgt zijn beloning nadat hij een willekeurig aantal keren aan de hendel heeft getrokken, soms na 10 keer, soms na 200 keer – dit blijft spannend, want het is niet te voorspellen wanneer de beloning komt! De ratten gingen hier langer mee door!

Vergelijk het met een fruitautomaat: als je van te voren zou weten dat je eerst tien keer zou verliezen vóórdat je een keer won, dan zou de lol er gauw af zijn.

Vergelijking met e-mail
Eigenlijk lijkt e-mail veel op gokken. Het meeste is troep (verliezen), maar zo af en toe krijg je een bericht wat je echt graag wilt hebben (winnen of het eten van de rat). Misschien goed nieuws, een leuk bericht of een boodschap waar je naar uit keek. We zijn zo blij met die onverwachte e-mail (je weet immers niet óf en wanneer dat leuke bericht komt), dat we verslaafd raken aan het controleren van onze e-mail waarbij we hopen op meer verrassingen. We blijven maar aan de hendel trekken, totdat we een beloning krijgen.

En nu?
Het is goed om te weten en te begrijpen waar je e-mailverslaving vandaan komt. Nu is het aan jou om te proberen de verstoringen van e-mail te verminderen. Hier lees je bijvoorbeeld meer over het uitzetten van de alarmbellen.